İstiklal Savaşını sona erdiren Mudanya Mütarekesi 80 yaşında

Bu yılki 11 Ekim, (30 Ağustos 1922'de kazanılan Büyük Zaferin sonucunda) 11Ekim 1922'de imzalanan Mudanya Mütarekesinin 80. Yıldönümüdür. Büyük Taarruz ve Zaferden sonra yürütülen "Yıldırım Harekâtı" ile Türk Ordusu, İzmir'e kadarki 400 km'yi 10 günde katetmiş, 18 Eylül 1922 günü, Yunanlıların 220.000 kişilik Küçük Asya Ordusundan Batı Anadolu'da tek bir Yunanlı kalmamıştır. Böylece, Boğazlar, İstanbul ve Doğu Trakya'yı da düşmandan temizlemek sırası gündeme geliyor. Lloyd George Hükümeti, ayakta kalabilmek için Boğazlardaki kuvvetlerini güçlendirmeye koyulunca, ancak İtalya ve Fransa yeni bir savaş istemediği için çatışma önleniyor. İtilaf Devletlerinin notasına cevap veren Mustafa Kemal, askeri harekatın durdurulması için Mudanya'da 3 Ekim 1922'de toplanılmasını uygun buluyor ve Batı Cephesi Kumandanı İsmet Paşa'nın delegeye tayin edildiğini bildiriyordu. Bunun sonucu, İngiltere adına General Harington, Fransa'dan General Charpy İtalya'dan Genearl Monbelli öğleden sonra İsmet Paşa'nın reisliği altında toplanıyordu. İsmet Paşa'nın, Doğu Trakya ve İstanbul'un derhal boşaltılması isteğinde diretmesi ile görüşmeler kesintiye uğruyor. İtilaf Devletlerinin prestij kurtarmak için İstanbul'un boşaltılmasının bir program dahilinde yapılması isteğini Mustafa Kemal'in kabul etmesi üzerine, Mudanya Mütarekesi, 11 Ekim 1922'de imzalanıyor, görüşmeleri General Mazarakis aracılığı ile bir gemiden izleyen Yunan Hükümeti de Mütarekeyi, 14 Ekim 1922 Günü, resmen kabul ediyordu. Doğu Trakya'nın, en geç 30 gün içinde Yunan Kuvvetlerince boşaltılmasını hükme bağlayan Mudanya Mütarekesi üzerine, Ankara Hükümeti tarafından Trakya'yı teslim almakla görevlendirilen Refet Bele Paşa'nın 19 Ekim 1922'de, 100 Türk Jandarması ile Mudanya'dan İstanbul'a "Gülnihal" vapuru ile gelmesi, 4 yıldan beri işgal altında yaşayan İstanbul halkını çok coşturmuştu. Mudanya Mütarekesi, Yeni Türkiye Devleti'nin bütünlük ve egemenliğini tanıyan Lozan'ın müjdecisidir. Gerçekten, İngiltere, Mudanya Mütarekesi ile Yeni Türk Devletini tanımış oluyor. İtilaf Devletlerinin, 27 Ekim 1922'de Ankara Hükümetine yolladığı davetiye ile 20 Kasım 1922'de Lozan'da toplanan Barış Konferansı, kesinti ve çetin görüşmelerden geçerek, 24 Temmuz 1923'te Lozan Antlaşmasının imzalanması ile sonuçlanıyordu. 6 Ekim 1923'te Şükrü Naili Paşa Komutasında Türk Birliklerinin İstanbul'a girişi ve halk tarafından coşkun şekilde karşılanışının ise, "İstanbul'un Kurtuluş Bayramı" olarak kutlandığını biliyoruz.