ÇALIŞAN DÜNYASI

ŞERİF AKÇAN KANUN, MEVZUAT ve YÖNETMELİKLER Emekli çalışanın prim borcu faizi silinsin! Ankara'dan yazan M. Kara adlı okuyucumuz, 2002 yılı Ocak ayında SSK'dan emekli olmuş. 2004 Mayıs ayında bir şirkete sembolik olarak %1 oranında ortak olmasına rağmen bugüne kadar durumunu SGK'ya bildirip Sosyal Güvenlik Destek Primi ödememiş. Şimdi gidip bildirse yaklaşık 6-7 bin TL civarında borç çıkacak. Emekli olan bir kişinin bu parayı ödemesi de çok kolay değil. Okuyucumuz, bu borçtan kurtulmanın bir yolu olup olmadığını veya ne yapması gerektiğini soruyor... HERKESİN DİLİNDE Değerli okuyucularımız, son günlerde görsel ve yazılı basında bu konu ile ilgili haberler sıklıkla çıkmaya başladı. Bugün itibarıyla yaklaşık 120 bin emekli vatandaşımızın şirket ortaklığı veya vergi mükellefiyeti nedeniyle Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) borcu olduğu biliniyor. Her geçen gün borç miktarı artıyor. Mevcut borç birikimi nedeniyle ticari faaliyette bulunan emekli vatandaşlarımız Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) başvurup cari ayların SGDP'sini ödeyemiyorlar. Zira kendileri başvurduğunda eski borçları da ortaya çıkacak. Cari dönem primlerini ödemedikçe borç daha da artıp gidiyor. Emekliler bu anlamda bir sarmal içindeler. Öncelikle belirtmek isterim ki; emekli olan vatandaşlarımızın ticari faaliyette bulunmaları halinde SGDP ödemesi uygulaması yeni değil. Basına yansıyan bilgiler bunun yeni başlayan bir durum olduğu şeklinde algılanıyor. 1999 YILINDA GETİRİLDİ Bağ-Kur (4/b) sigortalılığından dolayı yaşlılık aylığı bağlanan ancak işveren emrinde değil de bağımsız bir iş yaparak gelir getirici faaliyette bulunan 4/b sigortalılarından SGDP kesilmesi uygulaması, 4447 sayılı Kanunla 1999 yılı Eylül ayında getirildi. 2003 yılında 4956 sayılı Kanunla yapılan değişiklik sonucunda ticari faaliyette bulunan 4/a (SSK), 4/c (Emekli Sandığı) ve 506 sayılı Kanunun Geçici 20. maddesi kapsamında emekli olanlara da SGDP ödeme yükümlülüğü getirilerek kapsamı genişletilmiştir. 4956 sayılı Kanunda şirket ortakları ile ilgili hüküm konulmasının unutulduğunun anlaşılması üzerine 2004 yılında, 5073 sayılı Kanunla şirket ortakları da kapsama alınarak SGDP ödemesi uygulamasına son şekli verilmiştir. Bu dönemde gelir getirici faaliyette bulunan 4/b emeklilerinin SGDP oranı, sosyal yardım zammı dahil tahakkuk eden aylıklarının yüzde 10'u, gelir getirici faaliyette bulunan 4/a ve 4/c emeklilerinin SGDP oranı ise Bağ-Kur 12. gelir basamağının yüzde 10'una karşılık gelen prim tutarıdır. YÜZDE 10'DAN 15'E ÇIKTI SGDP uygulaması, 5510 sayılı Kanunla gelen bir uygulama olmayıp, değişiklikle prim oranı artırılmıştır. Reform Kanununa göre sosyal güvenlik destek primi oranı 1 Ekim-31 Ocak 2008 dönemi için SGK tarafından sigortalıya ödenen aylığın yüzde 12'si, 2009 yılı için yüzde 13'ü, 2010 yılı için yüzde 14'ü, 2011 ve izleyen yıllar için ise yüzde 15'i olarak belirlenmiştir. Ticari faaliyeti nedeniyle vergi mükellefi veya şirket ortağı olan emeklilerin, SGK'ya bildirimde bulunup SGDP ödemesi gerekmektedir. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyen emeklilerimize vergi mükellefi ya da şirket ortağı olduğu dönemden günümüze kadar olan süre için SGDP borcunun tahakkuk ettirilmesi kaçınılmaz. Çünkü bu borç kanundan doğan bir yükümlülüğün yerine getirilmesine dayalı olarak tahakkuk etmektedir. Dolayısıyla borcun ortadan kalkması da ancak Kanuni bir düzenlemeyle mümkün olabilir. ESNEKLİK SAĞLANSIN Son günlerde prim borçlarının yapılandırılması ya da 36 aya kadar daha cazip tecil faizi ile takside bağlanması konusu kamuoyunda tartışıldığı için temennimiz, düşük gelire sahip emeklilerimiz için bir kolaylığın getirilmesi veya mümkünse emeklilerimizin SGDP borçlarının faizlerinin silinmesi. Mevcut haliyle emeklilerimize ödeme gücünün çok üzerinde SGDP borcunun çıkarılmasından dolayı ödeme güçlüğü yaşanmaktadır. SGK her geçen gün, emekli olduğu halde ticari faaliyette bulunan kişilerin tespitini yaparak borç çıkarıyor. Sosyal Güvenlik Kurumlarının tek çatı altında birleştirilmesi sonucu ilerleyen günlerde bugüne kadar ortaya çıkmayan kişilere de borç tahakkuk ettirilecek. Bu konunun daha fazla büyümeden çözüme kavuşturulmasında fayda olduğunu düşünüyorum. BİR KİTAP BİN MEVZU "Özel sağlık işletmelerinde personel istihdamı" rehberi Uzun bir süredir, sağlık alanında çok önemli değişiklikler yapılmış, bütün resmi hastanelerin Sağlık Bakanlığına devredilmesinden sonra özel hastanelerin kapıları da herkese açılmıştır. Bu değişiklikler sonucunda, özel sağlık sektörü finansman ve istihdam açısından büyümüştür. Büyüme sonrası, sağlık işletmelerinde personel istihdamından, bu işletmelerin SGK ve Sağlık Bakanlığınca denetlenmesine kadar bir sürü karmaşık süreç ortaya çıkmıştır. SGK Başmüfettişi Dr. Özkan Bilgili tarafından kaleme alınan "Özel Sağlık İşletmelerinde Personel İstihdamı" isimli kitap, sağlık sektöründe önemli bir boşluğu doldurmuştur. Bu değerli eserin, sağlık alanında yer alan bütün kişi ve kurumlara faydalı olacağını düşünüyor, dostum Bilgili'den benzer çalışmalarının devamını bekliyorum. İlgilenenler bu güzel eseri İzmir Tabip Odası'na ait Prof. Dr. Nusret Fişek Cad. No:5 Alsancak İzmir (Tel: 232 463 11 33) adresinden temin edebilir. www.calisandunyasi.com e-mail: calisandunyasi@tg.com.tr Adres: 29 Ekim Cad. No:23 Yenibosna-İST.