ÇALIŞAN DÜNYASI

KANUN, MEVZUAT ve YÖNETMELİKLER ŞERİF AKÇAN Yurt dışı borçlanması yapanların maaşları KESİLMEYECEK!.. Değerli okurlar, bilindiği üzere yurt dışında çalışan Türk vatandaşları yurt dışında geçen hizmetlerini 3201 sayılı Kanuna göre borçlanarak hizmet kazanıp emekli olabilmektedirler. Ülkemizin 1960'lı yıllarda Avrupa eksenli olarak yurt dışına işçi göndermeye başlamasıyla birlikte bu vatandaşlarımızın Türkiye'de emeklilik durumları da gündeme gelmiştir. 42 YILLIK HAK Yurt dışı borçlanması ile ilgili olarak çıkarılan ilk düzenleme 1978 yılında 2147 sayılı Kanun ile yapılmıştır. Anılan kanun ile birlikte yurt dışında çalışan vatandaşlarımıza hizmet borçlanması yaparak emeklilik hakkı tanınmıştır. Konu ile ilgili ikinci düzenleme 1985 yılında çıkarılan 3201 sayılı Kanun olmuştur. Bu kanun ile yurt dışı borçlanma şartları daha kapsamlı bir hal almıştır. Borçlanma şartları ve emeklilik ile ilgili birçok kez değişiklik yapılmıştır. Bu değişikliklerden son olanı ve en önemlisi diyebileceğimiz 2008 yılında 5510 sayılı Yasa ile yapılmıştır. Öncelikle borçlanma yöntemi değiştirilmiştir. Dolar bazında yapılan değişiklik TL'ye çevrilmiştir. Borçlanma yapmak isteyen kişiler asgari ve azami ücret arasında matrah seçerek, emekli aylığının miktarını da belirleme şansına sahip olmuşlardır. Seçilen matrah üzerinden yüzde 32 oranında prim ödenecektir. Örneğin; hizmet borçlanması yapacak kişi 1000 TL matrah seçtiğinde 1000x%32= 320 TL aylık prim ödenecektir. MEMURA MAAŞ YOK Yurt dışı hizmet borçlanması ile ilgili Mayıs 2008 tarihinden geçerli olarak yapılan bir diğer önemli değişiklik, borçlanma yapan kişilerin emekli olduktan sonra çalışmalarının yasaklanmış olmasıdır. Şöyle ki; Sosyal Güvenlik Sistemine göre emekli olan kişiler emekli aylıklarını almaya devam ederek herhangi bir işte çalışabilmekte, kendi işlerini kurabilmekte, şirket ortağı olabilmektedirler. Tabii ki, emekli aylığı alırken başka birinin yanında çalışan kişilerin işverenlerinden aldıkları ücret üzerinden yaklaşık yüzde 34 civarında Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) kesilmektedir. Herhangi bir kurumdan emekli olan kişiler vergi mükellefi olmaları veya şirket kurmaları halinde de emekli aylıklarından 2010 yılı için yüzde 14 oranında sosyal güvenlik destek primi kesintisi yapılıyor. Kısaca söylemek gerekirse emekli olan kişilerin bir işveren yanında veya kendi işlerini kurarak çalışmaya devam etmeleri mümkündür. Bunun ilk istisnası emekli aylığı alan kişilerin kamu kurum ve kuruluşlarında çalışmaları halinde emekli aylıkları kesilmektedir. Yukarıda bahsettiğimiz düzenleme ile Mayıs 2008 tarihinden sonra yurt dışı borçlanması yaparak emekli olanların daha sonra çalışmaları veya kendi işlerini kurmaları halinde emekli aylıkları kesilmeye başlanmıştır. Anılan tarihten sonra yurt dışı borçlanması yapan vatandaşlarımızın bu durumu bilmedikleri için sonradan hem emekli aylıkları kesilmekte hem de geriye dönük aldıkları emekli aylıkları kendilerinden yasal faiziyle beraber geri istenmektedir. Bu kişilerin SGDP ödeyerek çalışmalarına imkân tanınmamıştır. DIŞTA DA KESİLİYOR Ancak yurt dışı borçlanması yolu ile emekli olan vatandaşlarımızın emekli olduktan sonra tekrar yurt dışına çıkmaları halinde yurt dışında da çalışmamaları, işsizlik yardımı veya sosyal yardım almamaları gerekiyor. Aksi halde emekli aylıkları kesilmektedir. Belirtmemiz gereken bir diğer önemli konu da 8 Mayıs 2008 tarihinden önce yurt dışı borçlanması yaparak emekli olan kişiler SGDP ödeyerek çalışmaya devam ediyorlarsa aylıkları kesilmemektedir. Ancak, bu durumda olanların çalışmaya ara verdikten sonra tekrar çalışmaya başlamaları halinde aylıkları yine kesilecektir. Bu uygulamalarla ilgili haklı olarak okuyucularımızdan çok ciddi eleştiriler gelmektedir. Özellikle Kanunun değişikliğinden haberi olmayan kişilerin sonradan aylıklarının kesilip borç ile karşı karşıya kalmaları onları zor durumda bırakmaktadır. Sadece yurt dışı borçlanması yapanlara münhasır bu düzenlemenin anayasal eşitlik kuralından başlayıp eleştirilecek birçok yönü bulunmaktadır. GÖZLER TBMM'DE Söz konusu terslik TBMM'nin bazı üyeleri tarafından da fark edilmiş olacak ki, Meclis Başkanlığına verilen bir kanun teklifi ile yurt dışı borçlanması yapan vatandaşlarımıza da SGDP sosyal ödeyerek hem çalışma hem de emekli aylıklarını almaya devam etme hakkı verilmesi önerilmiştir. Temennimiz bir an önce söz konusu kanun teklifinin TBMM'de yasalaşarak mevcut mağduriyetlerin ortadan kaldırılmasıdır. www.calisandunyasi.com e-mail: calisandunyasi@tg.com.tr Adres: 29 Ekim Cad. No:23 Yenibosna-İST.