ÇALIŞAN DÜNYASI

KANUN, MEVZUAT ve YÖNETMELİKLER ŞERİF?AKÇAN Çocuk sigortalılar iptal ediliyor! Soru: Yeni çıkan yasadan olumsuz etkilenmemek için 3 yaşındaki çocuğumu 2008 Nisan ayında sigortalı yaptırmıştım. SGK, çocuğumun sigortasını iptal etmiş. SGK'nın böyle bir yetkisi var mı? Dava açsam kazanabilir miyim? Sosyal güvenlik hukukumuzda 4/a (SSK) sigortalılığında belirleyici olan unsur çalışma olgusudur. Kanuna göre; bir hizmet (iş) sözleşmesine dayanarak bir ya da birkaç işveren yanında çalışanlar sigortalı sayılmıştır. Kanun hükmü irdelendiğinde sigortalı sayılmanın temel şartları, iş sözleşmesine göre çalışma, işin ya da hizmetin işverene ait iş yerinde veya Kanunen iş yeri olarak sayılan yerde gerçekleşmesidir. Bir anlamda iş sözleşmesi zaman ve bağımlılık unsurunu içermektedir. Zaman çalışılacak süreyi, bağımlılık ise işverenin emrine girmeyi ifade eder. Ortada bir iş yoksa sigortalılığın olması da imkânsızdır. Biz buna çalışmayan sigortalı olmaz, olamaz diyoruz. Çalışmayanlar için öngörülen sigortalılık biçimi isteğe bağlı sigortadır. SGK iş sözleşmesi olmaksızın sigortalı bildirilen kişileri tespit ederse, sigortalılığı iptal etmektedir. Bu yıllardır sürdürülen bir uygulama olmasına rağmen son dönemde kamuoyunda SGK'nın sigortalılık iptal yetkisi olmadığına ilişkin değerlendirmelere rastlamaktayız. Kuşkusuz bu değerlendirmeleri tetikleyen de sigortalı yapılan bebeklerin sigortalılığının iptali olmuştur. Öyle ki; 3-5 aylık çocuklarını sigortalı yapan ve SGK tarafından sigortalılık iptali yapılınca soluğu mahkemede alan vatandaşlarımız bulunmaktadır. Hatta SGK'nın sigortalılığı iptal yetkisi bulunmadığına ilişkin bir yerel mahkeme kararı da bulunmaktadır. Belirtelim ki; Yargıtay 10 Hukuk Dairesi, 8.7.2010 tarih 2010/6605 Esas, 2010/10579 Kararında bu görüşe katılmayarak yerel mahkemenin kararını bozmuş, SGK'nın sigortalılığı iptal yetkisinin bulunduğunu belirtmiştir. Yargıtay, konu hakkında idari hukukundaki yetkide şartlılık ilkesine de vurgu yapmıştır. Kısaca özetlersek yetkide şartlılık, herhangi bir işlemi tesis edebilen makamın, anılan işlemi iptal etme yetkisinin de bulunduğudur. Yargıtay 10. Hukuk Dairesi verdiği kararda sigortalılık niteliği taşımadığı hâlde, gerçeğe aykırı olarak bildirim yapıldığı tespit edilenlerin sigortalılıklarının iptal edileceğine ilişkin Sosyal Sigortalar İşlemleri Yönetmeliğinin 20. maddesini iptale referans saymıştır. Kontrol memurları denetleyebilir Mahkeme, sigortalılık niteliği taşımadığı hâlde, gerçeğe aykırı olarak bildirim yapıldığı tespit edilenlerin sigortalılıklarının iptal edileceğine ilişkin kararda Reform Kanunu'nun 59. maddesini de irdelemiş, kontrol memurlarının denetim ve teftiş yetkisinin olduğunu kabul etmiştir. Bu kararla birlikte SGK'nın sigortalılığı iptal yetkisinin olmadığı veya kontrol memurlarının denetim yetkisinin olmadığı iddiaları da çürümüştür. Yüksek Mahkeme sonuç itibariyle, çocuk yaşta bulunan kişinin çalışıp çalışmadığı, sigortalılığı iptal edilen 6 yaşındaki çocuğun bir hizmet akdine dayanarak işveren tarafından çalıştırılan kişi konumunda olup olmadığının, sigortalılık açısından temel kriter olarak değerlendirilmesine hükmetmiştir. Bu nedenle fiilen çalışmadığı halde yasanın olumsuz etkilerinden kurtulma adına sigortalı yapılan ve daha sonra SGK tarafından sigortalılığı iptal edilen çocukların anne-babalarının, mahkemeye dava açmadan önce düşünmelerini, davayı kazanmalarının zor olduğunu belirtmek istiyorum. www.calisandunyasi.com e-mail:?calisandunyasi@tg.com.tr Adres: 29 Ekim Cad. No:23 Yenibosna-İST. Not:?Emekliliğini hesaplatacak okuyucularımızın TC ile Nüfus Cüzdanı Seri numaralarını (resmin altındaki 6 haneli numara) ve doğum tarihlerini ay, gün olarak bildirmeleri gerekmektedir. Eksik bilgili sorulara cevap veremiyoruz! Ayrıca her salı günü saat 13:15'te TGRT FM'de canlı yayınlanan "Zeytin Dalı" programında bizi dinleyebilirsiniz.