Bir farzda kaç tane farz vardır? Bunun gibi vacibin ve haramın içindeki farzlar nelerdir? CEVAP: Miftah-ül-cenne kitabında diyor ki: Bir farz-ı ayn içinde, beş farz vardır. 1- İlm-i farz, 2- Amel-i farz, 3- Miktar-ı farz, 4- İtikad-ı farz, 5- İhlas-ı farz. Şimdi bunları açıklayalım: 1- Farz-ı ayn olan ilmi öğrenmek farzdır. Mesela namaz kılmayı öğrenmek farzdır. 2- Farz-ı ayn olanları yapmak da farzdır. Mesela her Müslümana namaz kılmak farzdır. 3- Her vakitteki namaz kaç rekat ise o kadar kılmak farzdır. Yılda bir ay oruç tutmak farzdır. Bu miktarları artırmak, eksiltmek caiz olmaz. 4- Farzların farz olduğuna, inanmak da farzdır. İnanmamak küfür olur. 5- Farzları yaparken yalnız Allah rızası için yapmak da farzdır. Riya ile yapmak haramdır. NOT: Farz-ı ayn, herkesin kendi yapması lâzım olan ibadettir. Farz-ı kifaye ise, birkaç kişinin yerine getirmesiyle başka müslümanların üzerinden düşen bir ibadettir. Cenaze namazı kılmak, Emr-i maruf yapmak gibi farzlara farz-ı kifaye denir. Farz-ı ayn olan ilimleri her müslümanın bilmesi farzdır. Mesela namaz, oruç gibi ibadetleri her müslümanın bilmesi ve yapması farzdır. En başta da Ehl-i sünnet itikadını öğrenmek her müslümana farz-ı ayndır. Ancak zekat verecek zenginin zekat ilmini bilmesi farz-ı ayn iken, fakirin bilmesi farz değildir. Evlenecek kimsenin evliliğe ait lüzumlu bilgileri bilmesi farzdır. Evlenmeyecek kimsenin evliliğe ait bilgileri bilmesi farz değildir. (Hadika) Vacib içinde, dört vacib ve bir farz vardır. 1- İlm-i vacib, 2- Amel-i vacib, 3- Miktar-ı vacib, 4- İtikad-ı vacib, 5- İhlas-ı farzdır. Şimdi bunları açıklayalım: 1-Vacib olan ilmi öğrenmek de vacibdir. 2- Vacib olan bir işi yapmak da vacibdir. 3- Miktarı ne ise o kadar yapmak da vacibdir. Mesela vitri üç rekat kılmak vacibdir. 4- Vacibin vacib olduğuna inanmak da vacibdir. Vacib olduğuna inanmayan, kâfir olmaz. Fakat işlemeyen, Cehennem azabına layık olur. Mesela, vitir namazında, kunut duasını okumak ve Kurban Bayramında kurban kesmek ve Ramazan-ı şerif Bayramında fıtra vermek ve secde âyet-i okununca, Secde-i tilavet yapmak gibi. 5- Vacibi de Allah rızası için yapmak farzdır, riya ile yapmak haramdır. Haramların içinde bir haram dört farz vardır: 1- İlm-i farzdır. 2- Amel-i haramdır. 3- Miktar-ı farzdır. 4- İtikad-ı farzdır. 5- İhlas-ı farzdır Bunları da açıklayalım: 1- Nelerin haram olduğunu öğrenmek farzdır. 2- Haramları işlemek haramdır. 3- Mesela bir anda üç talak vermek haramdır. Bu miktarı bilmek farzdır. 4- Haramların haram olduğuna inanmak farzdır. 5- Haram işlemekten yalnız Allah rızası için kaçmak farzdır.