Caiz ne demektir?

Caiz demek, ne anlama gelir? CEVAP: Caiz kelimesi, kullanıldığı yere göre şu manalara gelir: 1- Yapılması günah değil. 2- Yapılması daha iyi. 3- Yapılması tenzihen mekruh. 4- Yapılması tahrimen mekruh. 5- Yapılması mubah. 6- Yapılması vacib. 7- Yapılması günah. Birkaç örnek verelim: 1- Namazdan sonra, duayı beklemeden gitmek caizdir. Yani günah değildir, gidilebilir, ancak gitmeyip duayı beklemek daha iyi olur demektir. Ezberden abdestsiz Kur'an okumak caizdir. Yani günah olmaz, ama abdestli okumak iyi demektir. Sabah namazında aldığı abdest bozulmadan, bu abdest ile, öğleyi, ikindiyi, akşamı ve yatsıyı kılmak caizdir. Yani günah olmaz, ama her namaz için abdest almak daha iyi olur. Yaşlı kadının elini öpmek caizdir demek de böyledir. 2- Rüku ve secde tesbihini üçten fazla [5, 7, 9 gibi] söylemek caizdir. Yani daha iyi olur demektir. Abdest bozulmadan, her namaz vaktinde yeniden abdest almak caizdir. Yani yapılması daha iyi olur demektir. Cuma namazında, imamın secde-i sehv yapmaması caiz olur demek de böyledir. 3- Amca ve dayı kızı ile evlenmek caizdir. Yani tenzihen mekruhtur, bir mecburiyet olmadıkça, yapılmaması daha iyi olur, yapılırsa da günah olmaz demektir. Şarap yapana üzüm satmak caizdir demek de böyledir. Hıristiyanın kestiği hayvanın etini yemek de böyle caiz; yani tenzihen mekruhtur. 4- Hıristiyan kadınla evlenmek caizdir. Yani, zimmi ise tenzihen mekruh, harbi ise tahrimen mekruh demektir. [Zimmi, İslam devletine haraç, cizye gibi vergiler veren gayri müslim vatandaş demektir. Harbi ise, vatandaş olmayan gayri müslimdir.] 5- Pamuklu giymek caizdir; yani, yapılmasında veya yapılmamasında bir mahzur yok demektir. Böyle mubah işler, niyete göre daha iyi veya daha kötü olabilir. Kadınların süslenmesi caizdir. Kocası için süslenmesi iyi olur, yabancılar için süslenmesi caiz olmaz. 6- Hastalık sebebiyle yarasından kan, irin akanların, idrar kaçıranların, abdest ve namazlarının bozulmaması için Maliki'yi taklit etmeleri caizdir. Yani yapılması gerekir demektir. Mescidinin gelir ve giderlerini, idare etmek için mütevelli [görevli memur] tayin etmek caizdir. Yani gerekir manasınadır. Bir kadın, perukla sokağa çıkamaz. Ancak erkekler arasında başını açmak zarureti olduğu zaman, başını peruk takarak örtmesi caizdir. Yani başını açması günahtır, peruk takması şart demektir. 7- Bir babanın malının hepsini bir çocuğuna hediye etmesi caiz olur, yani, hediyeyi alan çocuğa bunun hiç mahzuru olmaz, ama çocukları arasında ayrım yaptığı için babaya günah olur. Caiz değil ne demektir? CEVAP: Caiz değil demek şu manalara gelir: 1- Mekruh, 2- Haram, 3- Fasid, 4- Küfür, 5- Sahih değil, 6- İtibar edilmez, 7- Bid'at. Birer örnek verelim: 1- Namaz kılmak için, cami resimli seccadeyi yere sermek caiz değildir. Yani mekruhtur demektir. Genel olarak mekruh denilince, tahrimen mekruh anlaşılır. 2- Alkollü içkilerin damlasını içmek caiz değildir. Yani haram demektir. 3- Yürüyerek namaz kılmak caiz değildir. Yani namaz bozulur demektir. 4- Allah göktedir demek caiz değildir. Yani, küfür olur. Şaka ile, papaz kuşağı olan zünnarı bele bağlamak caiz değildir. Yani kâfir olur demektir. Müslüman kızın, kâfir erkekle evlenmesi caiz değildir. 5- Ağızda yemek artığının altına su geçmezse gusül caiz olmaz. Yani gusül geçerli değil demektir. 6- Müctehid olmayanın, âyet ve hadislerden mana çıkararak, kendi anladığına göre hareket etmesi caiz değildir. Yani, muteber değildir, hiç kıymeti yok demektir. 7- Sakalı bir tutamdan kısa yapmak caiz değildir. Yani bid'at olur demektir.