Eshab-ı kiramın hepsi müctehiddir

Sual: Sahabenin tamamı müctehid midir? CEVAP: Evet tamamı müctehiddir. Resulullahın vârisleri olan Ehl-i sünnet âlimleri onların hepsi müctehiddir diyorlar. Peygamber efendimiz de, (Onların herhangi birisine uyan hidayete kavuşur) buyuruyor. Müctehid olmayan insana uyulur mu? İşte iki hadis-i şerif meali: (Eshabım gökteki yıldızlar gibidir. Hangisine uyarsanız, hidayete kavuşursunuz.) [Darimi, Beyheki, İbni Adiy, Münavi] (Rabbim bana vahyetti ki: "Eshabın gökteki yıldızlar gibidir. Bazısı bazısından daha parlaktır. Onlardan birine uyan hidayet üzeredir") [Deylemi] İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Resulullah ile sohbetin fazileti bütün faziletlerin üstündedir. İşte bunun için, Tâbi'inin en üstünü olan Veysel Karani, Eshab-ı kiramın en aşağısının derecesine yetişemedi. Hiçbir üstünlük, sohbetin üstünlüğü kadar olamaz. Çünkü, sohbete kavuşanların [Eshab-ı kiramın] imanları, sohbetin bereketi ve vahyin bereketi sayesinde, görmüş gibi kuvvetli iman olur. Sonra gelenlerden hiçbir kimsenin imanı, bu kadar yüksek olmadı. (m.59) Hiçbir şey sohbet gibi faydalı değildir. Eshab-ı kiram, sohbet ile, Peygamberlerden başka herkesten, hatta Veysel Karani'den ve Ömer bin Abdülaziz'den daha üstün oldular. (m.120) Sohbetin fazileti, bütün faziletlerin ve kemâllerin üstündedir. Çünkü, Eshab-ı kiramın imanları, görerek kuvvetlendi. Bu nimet, başkalarına nasip olmadı. (m.210) Hiçbir şeref, sohbet şerefi gibi olamaz! (m.222) Veysel Karani sohbete kavuşamadığı için birinci olmaktan ikinci dereceye düştü. (m. 270) Fenâ ve Bekâ ve Süluk ve Cezbe ile olan evliya olmaya Kurb-i vilâyetdenir. Bu ümmetin evliyası, böyle şereflendi. Eshab-ı kiram ise, Kurb-i nübüvvet ile Resulullaha uyarak ve ona vâris olarak büyük derecelere kavuştu. (m.313) İbni Hacer-i Mekkihazretleri buyuruyor ki: Eshab-ı kiramın hepsini adil, salih, evliya, âlim, müctehidbilmek her Müslümana lazımdır. Onlardan birini kötülemek(Allah onlardan razı, onlar da Allah'tan razıdır)mealindeki âyete inanmamak olur. (Savaık-ul muhrika) Yine buyuruluyor ki: Âlimin bir nazarı, bulunmaz hazinedir, Bir sohbeti, yıllarca, bitmez kütüphanedir. Âlimin bir nazarı bir hazine olursa, Resulullahın nazarı ne olur acaba düşünebiliyor musunuz? Masum olmak! Mevlana Halidi Bağdadi hazretleri, (Adab-ı tarikai aliyye) kitabında buyuruyor ki: (Evliyanın masum olması şart değildir. Eshab-ı kiram arasında had cezası verilen ve eli kesilen oldu. Halbuki, Sahabenin en aşağı derecede olanı da velî idi. Hepsi, Sahabi olmayan velilerin hepsinden daha yüksek idiler. Velilerin hepsi, günaha devam etmekten mahfuzdur. Belki, bazen günah işlediği için pişmanlıkları, ağlamaları, Allahü teâlâya yalvarmaları daha çok olur. Dereceleri artar. Günaha devam etmek, tövbeyi terk etmek, helak eder. Âdem aleyhisselamın zellesi ile, İblisin isyanı, bundan dolayı farklı oldular.)