Hadise uymayan ictihad
Sual: Herkese Lazım Olan İman kitabında, (Müctehid olmayan bir Müslüman, bir sahih hadis öğrenip, mezhep imamının buna uymayan hükmünü yapmak kendine ağır [güç] gelirse, bu Müslümanın, dört mezhep arasında, bu hadise uygun ictihad etmiş olan müctehidi arayıp bulması ve bu işini onun mezhebine göre yapması lazımdır) deniyor. Biz hadislere göre amel edebilir miyiz? CEVAP: Bu ifade, hadis-i şerifle amel etmeyi değil, ihtiyaç halinde başka mezhebi taklit etmeyi bildiriyor. Mesela, aç kalıp midyeden başka yiyecek bir şey bulamayan kimse, (Denizden çıkan her hayvan yenir) hadis-i şerifine göre, ictihad eden mezheplerden birini taklit ederek, deniz haşeratını yemesi caiz olur anlamındadır. Yoksa sahih hadis var diye, kendi mezhebine aykırı hareket edemez. Çünkü Muhammed Hadimi hazretleri buyuruyor ki: Dört mezhepten birinde olanlar için delil, senet, bulunduğu mezhebin hükmüdür. Çünkü, onlar, Nasstan yani âyet ve hadisten hüküm çıkaramaz. Bunun için, bir mezhebin bir hükmü, Nassa uymuyor gibi görünse de, yine o mezhebe uymak gerekir. Çünkü Nass, ictihad isteyebilir, tevili gerekebilir, nesh edilmiş olabilir. Bunu da ancak müctehid anlar. (Berika) Niyet kalble olur Sual: Niyet sadece kalble mi olur? Dil ile de söylemenin mahzuru olur mu? CEVAP: İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Niyet kalble olur. Ağızla niyet etmek bid'attir. Buna, bid'at-i hasene diyenler olmuşsa da, bu bid'at, yalnız sünneti yok etmekle kalmıyor; farzı da yok ediyor. Çünkü, çok kimse, yalnız ağızla niyet ederek, kalble niyet etmiyor. Böylece, namazın farzlarından biri olan kalble niyet yapılmıyor. Niyetsiz namaz kabul olmaz. Hiçbir bid'atte güzellik görmüyorum. İbni Abidin hazretleri de buyuruyor ki: Namaza başlarken niyet etmek farzdır. Niyet yalnız kalble olur. Yalnız ağızla söylemek bid'attir. Kalble niyet edenin, şüpheden, vesveseden kurtulmak için, söz ile de niyet etmesi caiz olur. Ağız ile de niyet etmeye sünnet, müstehab veya bid'at diyen âlimler olmuştur. Sünnet veya bid'at denilen bir şeyi yapmamak gerekir. (Berika, Hadika, İbni Abidin) Ağızla niyet etmek, Şafii'de sünnettir. Beyin ölümü gerçekleşen hasta Sual: Bir kimseye karaciğer, böbrek veya başka organ nakli yapabilmek, yani bir başka hastayı kurtarabilmek için, beyin ölümü gerçekleşmiş bir hastanın, makineye bağlı fişini çekip kalbini durdurmak caiz midir? CEVAP: Böyle bir zaruret varsa, beyin ölümü gerçekleşmiş hastanın fişini çekmek caiz olur; ama sebepsiz yere veya daha fazla acı çekmesin diye, beyin ölümü gerçekleşmiş hastanın fişini çekmek caiz olmaz. "Helal olsun" demek Sual: Hakkını helal et diyene, "helal olsun" demekle, hakkımız helal edilmiş olmaz mı? CEVAP: Helal olsun demek de olur, mutlaka helal ettim demek gerekmez. Tel: 0 212 - 454 38 20 Faks: 0 212 - 454 38 29 www.dinimizislam.com - www.mehmetalidemirbas.com