Hatalı ictihad olmaz
Sual: Bir tanıdığım diyor ki: "Mezhep imamlarının ictihadlarının doğrularını alır, hatalarını atarız. Yahut delilleri daha kuvvetli olanı seçeriz." Böyle söylemesi doğru mudur? CEVAP: Bir müctehid bile, başka müctehidin hata ettiğini bilemez. Çünkü, (İctihad ictihadla nakz olunamaz) buyuruluyor. Bunun için şu ictihad doğrudur veya delili daha kuvvetlidir denemez. Bir müctehid, Allah indinde isabet edemese, hata etse bile yine sevap alır. Bir hadis-i şerif meali: (Müctehid, ictihadında hata ederse bir, isabet ederse iki sevap alır.)[Buhari] Sevap olan bir şey için hata tabirini kullanmak caiz değildir. Böyle farklı ictihadlar da Allahü teâlânın bir rahmetidir. Bir hadis-i şerif meali de şöyledir: (Ümmetimin [âlimlerin]ihtilafı [farklı ictihadları] rahmettir.)[Beyheki, Deylemi, İ.Münavi, İ. Nasr] Rahmet ve sevap olan bir ictihad için, nasıl olur da İmam-ı A'zamın veya İmam-ı Gazali'nin hatası var diyebiliriz? İşte bunun için (Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarında hata yoktur, uydurma hadis olmaz) deniyor. İctihadları hatalı, kitaplarında uydurma hadis var zannı ile Resulullahın vârislerine dil uzatmak caiz olmaz. Hatalı ictihad tabirini kullanmak da bu bakımdan hatalıdır. Mezhep imamlarının hatası olmaz. Allah indinde hatası varsa o da sevap aldığı için hata sayılmaz. İnsanlar da onun hata olduğunu bilemez. Bir kimse, müctehid bile olsa, şu ictihad doğru, şu ictihad yanlış diyemez. Ancak müctehid, (Benim ictihadım şudur) diyebilir. Halife Harun Reşid, İmam-ı Malik hazretlerinin ictihadlarını çok beğenmişti. Bunun için herkesin Maliki olmasını şiddetle arzu ediyordu. İmam-ı Malik hazretlerine "Ya İmam senin kitaplarını çoğaltıp, her yere göndereceğim. Herkesin senin mezhebine uymasını emredeceğim" dedi. İmam-ı Malik hazretleri buyurdu ki: "Ya halife, hadis-i şerifte; "Ümmetimin âlimlerinin farklı ictihadları rahmettir" buyuruluyor. Bu farklı ictihadlar Allahü teâlânın rahmetidir. Hepsi hidayet üzeredir. Müslümanları bu rahmetten mahrum bırakmak yanlıştır." Hakkı teslim eden halife bu arzusundan vazgeçti. Seferi olmak Sual: Bir kimse, Yenikapı'dan deniz yolu ile Armutlu Tatil Köyü'ne gitmek üzere, İstanbul Marmaraevleri Birinci Kısımdan çıksa, direkt Armutlu'ya vapur bulamasa, Yalova üzerinden gitmeye karar verse, Armutlu'da seferi olur mu? CEVAP: Armutlu'ya Gemlik üzerinden gelirse, Yenikapı-Yalova arası 48 km'dir. Yalova-Armutlu 73 km'dir. 48+73=121 km olur ki seferi olur. Armutlu'ya Çınarcık üzerinden giderse Yenikapı-Yalova arası 48 km'dir. Yalova-Armutlu 58 km'dir. Toplam 106 km'yi buluyor ki bu yoldan giden de seferi olur. Mesafe Marmaraevleri'nden değil, Yenikapı'dan hesap edilir. Çünkü niyet değiştirdiği yer önemlidir. Marmaraevleri Birinci Kısımdan, Armutlu'ya deniz yolu ile giden seferi olmaz. Çünkü Marmaraevleri-Yenikapı 35 km, Yenikapı-Armutlu 58 km'dir. 104 km'yi bulmamaktadır. > Tel: 0 212 - 454 38 20 Faks: 0 212 - 454 38 29