İmam-ı a'zam ve kıyas

Sual: İmam-ı azamın hadislere önem vermeyip kıyas yaptığı söyleniyor. Bu doğru olabilir mi? CEVAP: Asla doğru değildir. İmam-ı a'zam hazretleri, (Mezhebim, hadis-i şeriflere yapışmaktır) buyururdu. İmam-ı Şâfiî, imam-ı a'zamın ictihadının inceliğinden, az bir şey anlayabildiği içindir ki, "Bütün müctehidler, imam-ı a'zam Ebu Hanife'nin çocukları gibidir. Fıkıh âlimi olmak isteyen, Ebu Hanife'nin kitaplarını okusun" demiştir. (Sîret-i Şâmî) Evliyanın büyüğü, tasavvuf deryasının dalgıcı Muhammed Bahâeddin-i Buhari hazretlerinin yetiştirdiği evliyanın büyüklerinden olan hâce Muhammed Parisa hazretleri buyuruyor ki: İsa aleyhisselam gökten indiği zaman, ictihad edecek, ictihadı imam-ı a'zam Ebu Hanîfe mezhebine uygun gelecektir. Onun helal dediğine helal, haram dediğine haram diyecektir. (Fusul-i sitte) Son haccında, Kâ'be-i muazzama içine girip, burada iki rekat namaz kıldı. Namazda, bütün Kur'an-ı kerimi okudu. Sonra, ağlayarak (Ya Rabbi, Sana layık ibadet yapamadım. Fakat, senin akıl ile anlaşılamayacağını iyi anladım. Hizmetimdeki kusurumu, bu anlayışıma bağışla!) diyerek dua etti. O anda bir ses işitildi: (Ey Ebu Hanîfe! Sen beni iyi tanıdın ve bana güzel hizmet ettin. Seni ve kıyamete kadar, senin mezhebinde olup, yolunda gidenleri afv ve mağfiret ettim)buyuruldu. (Mir'ât-i kâinât) İlmî bir münazarası şöyledir: Hz. Ali'nin torunu, Muhammed bin Hasan hazretleri, İmam-ı a'zam hazretlerine gelip dedi ki: - Ceddimin hadis-i şeriflerine kıyas ile muhalefet ettiğinizi duydum. Onun için geldim. - Bundan Allahü teâlâya sığınırım. Sonra Hazret-i İmam dizleri üzerine oturup edeble sor?du: - Efendim, erkek mi zayıftır, kadın mı? - Kadın, daha zayıf yaratılışlıdır. - Dinimize göre kadının hissesi ne kadardır? - Erkeğin yarısı kadardır. - Bakın, eğer kıyas ile söyleseydim, bu hükmün tersini söylerdim. Kadın zayıf olduğu için ona iki, erkeğe bir hisse verilmeli derdim. Sizin söylediğiniz gibi bildirdiğime göre, bu durum, hadis-i şeriflere sıkı sıkıya bağlı olduğumu göstermez mi? - Evet hadis-i şerife aykırılık yok. Hazret-i İmam tekrar sordu: - Namaz mı efdaldir, oruç mu? - Elbette namaz efdaldir. - Eğer kıyas ederek söyleseydim, hayzlı kadına ramazan orucunu değil, namazını kaza etmesini bildirirdim. Bu da hadis-i şeriflere bağlılığımı göstermez mi? - Evet bunda da hadis-i şeriflere aykırılık yok. "Eğer kıyas etseydim..." - Size bir soru daha sorayım. İdrar mı necistir, meni mi? - Elbette idrar necistir. - Eğer kıyas ederek söyleseydim, meni çıkınca değil, idrar çıkınca gusletmeyi söylerdim. Hadis-i şerife aykırı şey söylemekten Allahü teâlâya sığınırım. Ben Peygamber aleyhisselamın sözlerine kıymet veriyorum, onları açıklıyorum, başka bir şey yapmıyorum. Bu konuşma üzerine Muhammed bin Hasan hazretleri, imam-ı a'zam Ebu Hanife'nin kendisine yanlış tanıtıldığını anlayarak kalkıp onun alnından öptü. Bu olay da gösteriyor ki, âlimi ancak âlim anlar. Tel: 0 212 - 454 38 20 Faks: 0 212 - 454 38 29