Malı ucuza satmak

Sual: Zekat vermek için bir arkadaşa gittim. 100 milyon zekat verecektim. O arkadaşa "Elindeki bir altını bana 100 milyona satarsan, bu altını zekat olarak vereceğim" dedim. O da "Tam ilmihalde okudum, ucuza satmak gaben-i fahişe girer, 120 milyondan aşağı satılması caiz olmaz" dedi. 100 milyona satsa idi bir mahzuru olur muydu? CEVAP: Hiç mahzuru olmazdı. İnsan malını istediği fiyata satabilir. 50 milyona, hatta 1 milyona da satabilir. Hatta bedava bile verir. Bunun dinen bir mahzuru yoktur. Eğer siz altınlar 100 milyona düştü bu altını bana 100 milyona sat deseydiniz, o da bilmediği için satsaydı, çok aldanma olduğu için alış verişi bozma hakkına sahip olurdu. Ama bozmasa da bir şey gerekmezdi. Zekat için gelen parayı geri çevirmesi yanlış olmuştur. Tam ilmihal'de diyor ki: Sarraflıkta piyasadaki fiyatların en yükseğinden, % 2.5 ve daha fazlası kadar yüksek fiyatla satın alarak aldanmaya Gaben-i fâhiş=çok aldanmak denir. Bu miktar, hayvandan başka menkul mallar için % 5, hayvan için % 10, bina için % 20'dir. Bu miktarlardan az olan aldanmaya, Gaben-i yesîr=az aldanmak denir. Satıcı, bu mala, şu kadar lira veren oldu diyerek satsa, piyasadaki en yüksek değerinden çok aldanma kadar fazla olduğu ve başkası, o kadar lira vermediği anlaşılsa, müşteri alış verişi bozabilir. [Dikkat edilirse bozabilir deniyor, bozması gerekir demiyor. Üstelik kendi rızası ile çok ucuza satmanın hiçbir mahzuru yoktur.] Satıcı yalan söylemeden, fâhiş fiyatla satsa, aldanan müşteri alış verişi bozamaz. Çünkü herkes malını, dilediği fiyata satabilir. İslamiyet'te kâr haddi diye bir şey yoktur. Yalan söylenerek, az aldatılan kimse, alış verişi bozamaz. İslam Ahlakı kitabında da deniyor ki: Bir kimseye bir şeyi kaça aldın deseler, beş liraya dese, halbuki on liraya almış olsa, yalan söylemiş olmaz. Buradaki hususiyet, o kimseye ucuz satmak için böyle söylemesi caiz olan yalana girmektedir. Mesela 20 milyona aldığı bir malı, 4 milyona aldım bir milyon kâr ile sana 5 milyona satarım dese caiz olan yalana girer. Çünkü adamı aldatma yoktur. Belki o fakirdir onu sevindirmek için böyle yapmıştır. Herkes malını çok ucuza satabilir. Fakire çok zekat vermek Sual: Fakire 100 gr altın zekat verilse, sahih olur mu? CEVAP: Fakire verilen altın, onu zengin edecek kadar fazla olmamalıdır. Borçsuz fakire nisap miktarı veya daha çok zekat vermek mekruh olur. Borçlu fakire borcunu ödeyip nisabı bulmayacak kadar zekat verilebilir. Mesela fakirin 80 gr altın borcu var ise, o fakirin 170 gr altını alması mekruh olmaz. Çünkü borcunu ödedikten sonra elinde nisap kadar parası kalmıyor. *** Sual: Zekatım fitrelerimizle birlikte bir çeyrek altın tutuyor. Bir çeyrek altını hem zekatım için hem de fitrelerim için verebilir miyim? CEVAP: Evet verilir.