Niyetsiz seferilik olmaz
Sual: Tam İlmihal'de, (Niyet etmez ise, bütün dünyayı dolaşsa bile, misafir olmaz) deniyor. Sefersiz niyet, niyetsiz sefer olmaz, ikisinin de olması lâzım deniyor. Biri olmazsa olmaz deniyor. Ben niyet etmeden uçağa binip Amerika'ya gitsem seferi olmayacağımı anlıyorum. Anladığım doğru mu? CEVAP: Anladığınız yanlış. Amerika'ya gitmek için bilet alıyorsunuz, uçağa biniyorsunuz ve Amerika'ya gidiyorsunuz. Bunlar niyet değil mi? Bunları kendi iradenizle yapmıyor musunuz? Niyet bir iş yapmaya karar vermek demektir. Hem Amerika'ya gidiyorsunuz, hem de ben gitmeye karar vermedim diyorsunuz. Gitmeniz karar verdiğinizi gösterir. Hem niyet etmiş, hem de sefere çıkmış oluyorsunuz. İlmihal'de, (Niyet etmez ise, bütün dünyayı dolaşsa bile, misafir olmaz) dendikten sonra, (Düşmanı arayan askerlerin hâli böyledir. Fakat, geri dönüşte misafir olur) ifadesi var. Askerler düşmanı buralarda arıyorlar, sefer mesafesi olan uzaklıkta aramıyorlar. Ama araya araya sefer mesafesini de geçseler, yine seferi olmazlar, çünkü oraya gelmek için niyet etmemişlerdi. Bir yere gitmeye karar verince sefer mesafesini geçmesi gerekir, yoksa oraya gitmekle seferi olamaz. Başka bir örnek verelim: Pendik'ten İzmit'e gitmek için otobüse binen kimse, yolda uyusa, uyanınca Bolu'ya gelmiş olduğunu görse, Bolu'da seferi olmaz. Çünkü buraya gelmeye niyet etmemişti. Ama oradan tekrar İstanbul'a gelmeye karar verirse o zaman Bolu'yu çıkar çıkmaz seferi olur. Bolu'dan İzmit'e gelmeye karar verse, Bolu-İzmit arası seferi mesafede olmasa, yine seferi olamaz. İzmit'ten de Adapazarı'na gitse, yine seferi olamaz. Çünkü sefer mesafesi kadar gitmiyor. Adapazarı'ndan da Akyazı-Kuzuluk kaplıcasına gideyim dese, yine seferi olmaz, böyle sefer mesafesi olmayacak yerlere giderek dünyayı dolaşsa seferi olmaz. Yaşayan merhum Sual: Merhum kelimesini yaşayanlar için de kullanmak uygun mudur? Radıyallahü anh ve aleyhisselam kelimeleri herkes için kullanılabilir mi? CEVAP: Merhum, rahmete kavuşmuş demektir. Yaşayanlar için de kullanılabilir. Ancak, yerleşmiş şekli ölüler içindir. Yaşayan birisine merhum Ali bey dense, Ali bey öldü mü diyen çıkar. Radıyallahü anh Eshab-ı kiram için söylenir. Allah ondan razı olsun anlamındadır. Eshab-ı kiramın her birinin Cennetlik olduğu âyet-i kerime ile sabit olduğu için Allah ondan razı oldu anlamındadır. Başka Müslümanlar için de Allah razı olsun anlamında söylemek caizdir. Mesela İmam-ı Malik radıyallahü anh dense, birisi bu eshab-ı kiramdan mıdır diyebilir. Bu bakımdan kelimeleri yerli yerinde kullanmalı, kavram kargaşalığına meydan bırakmamalıdır. Aleyhisselam kelimesi Peygamberler için kullanılır. Ona selam olsun demektir. Herhangi bir Müslüman için de kullanmak caiz olur. Fakat yanlış anlamaya sebep olabilir. Mesela Ali aleyhisselam dersek, Hz. Ali'ye peygamber deniyor denebilir. Onun için böyle kelimeleri herkesin kullandığı manada kullanmalıdır.