Şûra ve tayin usulü

Sual: Osmanlılarda halife seçimi dine aykırı değil mi idi? Halifenin oğlunu tayin etmesi saltanat değil midir? Niye Hz. Ömer gibi şûraya havale edilmemiştir? CEVAP: Osmanlıların halife seçme usulü, Hz. Ebu Bekir'in ictihadına göre idi. O tayinle yerine halife seçmiştir. (Yerime Ömer halife olsun) demiştir. Hz. Ömer de, yerine tek kişiyi seçmek istemiştir. (Eğer Ebu Ubeyde bin Cerrah hayatta olaydı, onu halife tayin ederdim. Çünkü Resulullah ona "Ümmetin emini" buyurmuştu) demiştir. Bu da gösteriyor ki, halife kendisinden sonrakini tayin edebilir. Yine Hz. Ömer'e, oğlunu halife bırakmasını istediklerinde Hz. Ömer, (Halifelik ağır bir yüktür. Bir aileden bir kurban yeter. Oğlumun da kurban gitmesine razı olamam) buyurmuştur. Oğuldan halife olmaz veya tayinle halife olmaz dememiştir. Zaten böyle bir şey uygun olmasaydı, her biri bir müctehid olan Eshab-ı kiram, yerine oğlunu halife yap diye teklif etmezlerdi. Eshab-ı kiramın tamamının Cennetlik olduğu âyet-i kerime ve hadis-i şeriflerde açıkça bildiriliyor. Peygamber efendimiz ayrıca bazılarına (Sen Cennetliksin) diye ikramda da bulunmuştur. Aşere-i mübeşşere denilen on zatın da, ikram olarak ismen Cennetlik olduğu bildirilmiştir. Hz. Ömer, şûraya Cennetle müjdelenenleri seçmiştir. Şûraya seçilenler şunlar idi: 1- Osman bin Affan, 2- Ali bin Ebi Talib, 3- Talha bin Ubeydullah, 4- Zübeyr bin Avvam, 5- Sad bin Ebi Vakkas 6- Abdurrahman bin Avf. Aşere-i mübeşşereden ikisi (Hz. Ebu Bekir ile Ebu Ubeyde bin Cerrah hazretleri) vefat etmişti. Biri kendisi, öteki de Said bin Zeyd idi. Hz.Ömer, bu zatı, amcasının oğlu olduğu için şûraya dahil etmemişti. Hatta kendi oğlunu, halife olmamak şartı ile, şûrada oy kullanmak için seçmişti. Hz. Ömer, ictihadına göre aranılan şartlara haiz birini tam seçemediği için halife işini şûraya havale etmiştir. İctihadında aradığı şartlar tam yerine gelse idi, Hz. Ebu Bekir gibi o da birisini tayin ederdi. Nitekim hayatta olsaydı bu ümmetin emini Ebu Ubeyde bin Cerrah hazretlerini halife tayin edeceğini bildirmişti. Hz. Ebu Bekir'in üstünlüğü Peygamberlerden sonra insanların en üstünü olan Hz. Ebu Bekir'in ictihadına uyup, onun tayin usulünü kabul eden Osmanlı sultanlarına dil uzatmak doğru olmaz. Osmanlı sultanları şehzadeleri özel eğitimle yetiştiriyorlardı. Rastgele bir oğlunu yerine tayin etmiyordu. Hz. Ebu Bekir'in üstünlüğü ile ilgili üç hadis-i şerif meali: (Peygamber hariç, Ebu Bekir, insanların en üstünüdür.) [Deylemi] (Ebu Bekir'i sevmek ve ona şükretmek her mümine vacibdir.) [Deylemi] (Cebrail aleyhisselama, Ömer'in üstünlüklerinden sordum. Onun kıymetini, Nuh aleyhisselamın Peygamberlik zamanı kadar [950 yıl] anlatsam, bitiremem. Bununla beraber, Ömer'in bütün kıymetleri, Ebu Bekir'in kıymetlerinden birisidir, dedi.) [Ebu Ya'la] Böyle bir zatın usulünü uygulayan Osmanlıyı tenkit etmek çok yanlıştır. --------------------------------------------- Tel: 0 212 - 454 38 20 Faks: 0 212 - 454 38 29