Yanlış fetva vermek
Sual: Dini konularda rastgele konuşmanın veya çalakalem yazı yazmanın vebali yok mudur? CEVAP: Dini konularda bilmeden konuşmanın vebali çok büyüktür. Meşhur bir harama helal veya meşhur bir helale haram diyen küfre girer. Müctehid olmayan kimsenin, Kur'an-ı kerimden ve hadis-i şeriflerden anladığına göre fetva vermesi caiz değildir. Çünkü âyet ve hadislerden dört mezhebin müctehidleri, farklı hükümler çıkarmıştır. Onun için herkes, kendi mezhebine uymalı, kendi mezhebindeki âlimlerin verdiği fetvalarla amel etmelidir! Bilmeden, kitaba bakmadan, "caizdir", "caiz değildir" gibi konuşmaktan çok sakınmalıdır! Hadis-i şerifte buyuruluyor ki: (Fetva vermeye en cüretli olan, ateşe [girmeye] en cüretli olandır.) [Darimi] Fetva vermenin mesuliyeti çok büyüktür. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: (Bilmeden fetva verene, yer ve gökteki melekler lânet eder.) [İbni Lal, İbni Asakir] Kendine sual sorulan, bilmiyorsa, "bilmiyorum, kitaplara bakayım, bulursam söylerim" demeli! Bilmiyorum demek ilimdendir. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: (Üzeyr'in ve Zülkarneyn'in peygamber olup olmadığını bilmiyorum. Hz. Cebrail gelinceye kadar, oturulacak yerlerin en iyisi ve en kötüsünün ne olduğunu soranlara "bilmiyorum" dedim. Cebrail de, "bilmiyorum" dedi. Allahü teâlâ bildirdi ki, "En iyi yerler camiler, en kötüsü de sokaklardır.") [Ebu Dâvud] (Bilmiyorum demek de ilimdendir.) [İbni Mace] (Âlimim diyen cahildir.) [Taberani] (Ehli olmadan yanlış fetva veren, hainlik etmiş olur.) [Ebu Dâvud, Hâkim] (Allahü teâlâ, âlimleri almak suretiyle ilmi ortadan kaldırır. Âlim kalmayınca da, cahiller bilmeden yanlış fetva verir, hem kendilerini, hem de başkalarını sapıtırlar.) [Buhari] Bilmem, demek ilmin yarısıdır. Allah rızası için bilmediği bir hususta, susanın aldığı mükâfat, bildiği hususta konuşanın aldığı mükâfattan az değildir. Çünkü cehaleti kabul etmek nefse çok ağır gelir. (Şabi) Şeytanı en çok kahreden şey, âlimin "bilmiyorum" demesidir. Şeytan, "Bunun susması benim için, konuşmasından daha zararlı" der. (İbrahim Edhem) Ateşten gem vurulanlar! Dinini öğrenmek için sual soranlara, cevap vermemenin vebali büyüktür. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (İlmini gizleyene kıyâmette ateşten bir gem vurulur.) [Hâkim] (İlmini [bildiğini] gizleyene, denizdeki balıktan, gökteki kuşa kadar her şey lânet eder.) [Darimi] (Âlimin bildiğini söylememesi, cahilin de bilmediğini sormaması helal değildir. Çünkü Allahü teâlâ, "bilmiyorsanız, ilim ehline sorun" buyuruyor.) [Taberani] İlmin kıymetini bilmeyene, ilim öğretilmez. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: (İlmi, ehli olmayana öğretmek, onu kaybetmek demektir.) [İbni Ebi Şeybe] (İlmi layık olmayana öğreten domuzun boynuna yakut, inci ve altın takana benzer.) [İbni Mâce] Adamın biri bir âlime ince bir mesele sordu. Âlim cevap vermeyince, o kimse dedi ki: - Sen, (İlmini gizleyene Allahü teâlâ ateşten gem vurur) hadis-i şerifini bilmiyor musun? - Eğer anlattıklarımı anlayabilecek biri sorar da söylemezsem, o zaman bana gem vurulur. Kur'an-ı kerimde, (Sefihlere, akılsızlara malınızı vermeyin) buyuruluyor. Mal verilmezse, ilim hiç verilmez. Ona ilim vermek fitneye sebep olur. (İhya)