ABD-Çin krizi
ABD'nin Ep-3 casus uçağı, Güney Çin Denizi'nde keşif uçuşu yaptığı sırada, bir Çin savaş uçağının EP-3'ün kanadına aşırı yaklaşmasıyla çarpışma olmuştu. Çin uçağının pilotu halen kayıptır ve Çin bu pilotu milli kahraman ilân etmiştir. ABD uçağı Haynan Adasına mecburi iniş yapmıştır. 24 kişilik mürettebatı Çin 11 gün teslim etmemiştir. ABD Başkanının mektubundaki "derin üzüntülerini" bildirmesini özür sayan Çin, 24 kişiyi serbest bırakmış ve bu ABD'li personel, Hawai'ye gelmişlerdir. Pekin Üniversitesi öğrencileri ABD Başkanının mektubundaki; "derin üzüntülerini" (tam özür) anlamına gelmediğini dile getirmiş ve Pekin'i Washington'a karşı yumuşak davranmakla suçlamışlardır. Siyasi uzmanlara göre bu hadiseden Çin kazançlı çıktı. Krizi Çin, ABD'ye karşı 2-1 kazandı ve Bush puan kaybetti görüşündedirler. Kriz sebebiyle Devlet Başkanı Jiang Zemin ön plana çıkarken; reformcu Başbakan Zhu Rongji, Çin ordusunun gözünden düştü. Kriz boyunca Çin görüşünde direndi, ABD ise devamlı görüş değiştirdi. Çin ekonomisinin büyümesinde en büyük rolü ABD sermayesi ve tekelleri oynamaktadır. Çin'in yumuşamasında ABD sermayesi gibi 2008 olimpiyatlarına Pekin'in talip olması ve Çin'in Dünya Ticaret Teşkilatı'na üye olmak istekleri tesir etti. Çin'in en büyük kazancı ise kendi imkanlarıyla en az 25 yıl elde edemeyeceği elektronik bilgileri, ABD uçağı sayesinde elde etmesidir. Bu ise ABD için kayıptır. Çin'den özür dileyen ve en gizli teknolojiyi Çin'e kaptıran ABD ve Bush kırık not almıştır. Bush'un sert çıkışı işe yaramadı. Çin henüz uçağı teslim etmedi. Harıl harıl en ince noktasına kadar incelemektedir. Kriz bitmeden yeni bir kriz eşiktedir. ABD (Pentagon) aynı bilgiye sahip yeni bir casus uçağı göndereceğini açaklamıştır. Clinton iktidarında birinci tehdit Rusya idi ve Çin ticari ortak idi. Bush iktidarına göre ABD için birinci derecede tehdit Çin'dir. ABD'nin bu cusus uçağı, 10 saat yakıt ikmali yapmadan uçabiliyor. Çin ABD uçağını teslim etmek için ABD'nin Tayvan'a yüksek teknoloji ürünü savaş gemileri ve silah satmamasını istiyor. Devletler hukukuna göre Çin haksızdır. Çünkü bu çarpışma açık denizde yani karasularının dışında cereyan etmiştir. Ama Çin ABD'nin burnunu sürtmüştür diyenler vardır. Çin "apologize" kelimesi ile özür dilemesini istiyordu. Bush "regret" ve ABD Dışişleri Bakanı "verg sorry" kelimeleri ile özür dilediler. Ama yine de Çinlilere göre süper güç ABD, boyun eğdi ve Çin'in isteğini kabul etti. Çin'in zaten 24 personeli rehin tutması ve cezalandırması söz konusu olamaz. Çin dünya devleti olma peşindedir. Menfaatlerine ters düşer. Bilek güreşini Çin kazandı. ABD bu casus uçaklarını ayda 70 defa uçuruyor. Kahraman ilân edilen Çinli pilot Wang Wei, 95 savaş gemisi ve 107 savaş uçağı ile aranmaktadır. Çin "daoçien" kelimesini beklerken "baoçien" kelimesine razı oldu. Çin Dışişleri Bakanına göre: "Hadise bitmedi. Çin hükümeti ve halkı Amerika tarafından bir cevap istiyor. İkincisi ABD uçaklarının Çin sahilleri yakınında keşif uçuşları yapması durdurulmalıdır. Üçüncü olarak da Amerika tarafı somut ve etkili önlemlerle benzer olayların tekrarlanmasını önlemelidir." Çin'de bayram havası esmektedir. 18 Nisan'da ABD-Çin heyetleri görüşmüşlerdir. Çin uçağı düşerken diğer bir Çin uçağı ABD casus uçağını düşürmek için izin istedi. Çin yetkilileri kabul etmedi. Bu çarpışma Çin sahillerinden 70 mil uzakta oldu. Çin hukuka göre haksızdır. ABD casus uçağı Çin'in nükleer denemelerini izliyordu. Çin nükleer denemelerini Doğu Türkistan'da yaparak soykırıma sebep olmaktadır.