Abhazya'dan notlar

Abhazya 300 yıl Osmanlı toprağı idi. Çerkeslerle birlikte anılan Abazalar, Dil ve Kök olarak akrabadırlar. Ruslara karşı direnişleri, sürgünleri ortak kimlikleri meydana getirmiştir. Abaza ve Çerkesler Anadolu, Suriye ve Ürdün'de birlikte iç içe yaşamaktadır. Abazaca (Apsuva lehçesinde) 68 harf vardır. Ses zenginliği ile dünya dilleri arasında önemli bir yere sahiptir. Alfabesi Kril temeline dayanır. Köylerde yaşlılar "Alaboşa" denilen asa ile dolaşırlar. Aynı köyde yaşayanlar düğüne ve cenazeye birlikte katılırlar. Rusya'nın Abhazya'ya desteği resmi devlet politikasıdır. Sovyetler Birliği dağılınca "Gürcistan Gürcülerindir" kampanyası ve Gürcü kültürünü her yere yaymak için, Sovyet devrinde kabul edilen hukuki sözleşmeleri geçersiz ilan etti. 1992 yılında Gürcistan ordusu demiryollarını korumak için Abhazya'ya girdi. Başkent Sohum'u Gürcü ordusu işgal etti. Başkent Gudauta oldu. Hazırlıksız yakalanan Abazalar Gumısta Nehrinin sol kıyısında ve Oçamçira bölgesinde cephe kurdular. Abazalara Çeçenistan'dan, Çerkes- Karaçay'dan, Kazaklardan ve Türkiye'den gönüllüler geldi. En fazla gönüllü Çeçenler idi. Abhazya birlikleri 6 Eylül 1992'de Gayra'yı geri aldı, Gudauta çevresindeki ablukayı yardı. 1993 yazında savaş çok şiddetlendi. 2 Temmuz 1993'te Oçamçira sahiline denizden çıkarma yaptılar. Gumısta Nehrini geçerek Sohum'un kuzeyindeki yerleşim birimlerini ele geçirdiler. 27 Eylül 1993'te Sohum'u geri alan Abhazya birlikleri 30 Eylül 1993'te savaşın başladığı Ingur Nehrine (Abhazya- Gürcistan sınırına) ulaştı. Savaş Abazaların zaferi ile neticelendi. Ancak anlaşma sağlanamadı. 15 yıldır görüşmeler devam etmekte. Abazalar Hıristiyanlığı 6. yüzyılda Bizans İmparatoru Justinianus zamanında kabul etmiştir. Kafkasya'nın ilk Hıristiyan topluluğudur. Hıristiyanlığın putperest hale getirildiği ve bozulduğu 325 İznik toplantısına katılmışlardır. 1992 Abhazya- Gürcistan savaşı öncesi Gürcü kilisesine bağlı idi. Moskova ve Fener patrikhanesine bağlanması sonuçsuz kalmıştır. Abazaların bir kısmı Müslümandır.