Afganistan'dan haberler

Asya'nın ortasında bulunan Afganistan, dünyanın en fakir ülkeleri arasında yer almaktadır. 1970'li yılların sonlarında Afganistan'da komünist darbe ve bilhassa Rusya'nın Afganistan'ı işgali, daha sonra bu ülkeden çekilmesi ile başlayan iç savaş (iktidar mücadelesi) Afganistan'ı fakirliğe itmiştir. ABD işgali ile savaş bitmiş değildir. Devlet ve hükümet başkanı Karzai güçleri ve onu destekleyen dış askerî güçler başkent Kabil ve bazı yerlerde kısmi bir güvenlik sağlamışsa da yeterli değildir. Devlet Başkanını Afganlı askerler yerine ABD'li askerler koruyor. 2004 yılında yapılan başkanlık ve Eylül 2005 yılında yapılan parlamento ve mahalli yönetim seçimlerine rağmen politik düzen henüz yerleşmiş değildir. Afganistan'ın nüfusu 30 milyon olup, 3 milyonu başkent kabildedir. Nüfusun yüzde 99'u Müslümandır. Şu anda nüfusun yüzde 80'i sağlık hizmetlerinden istifade etme imkânına kavuşmuştur. Altyapı iyileştirildi. Son 6 yıl içinde kişi başına düşen milli gelir 2 misli artarak 230 euroya yükseldi. 2008 yılına kadar 19 bin şirket kuruldu. 550 bin kişiye iş imkânı sağlanacağı hesaplanıyor. Özbekistan'dan gelen 460 kilometrelik ülkeler arası elektrik hattıyla ülkenin kuzey ve orta bölgesinin elektrik ihtiyacının karşılanması düşünülüyor. Kabil, Kunduz ve Herat'ta toplam 2.5 milyon insanın içme suyuna kavuşması temin edildi. 1979'dan bu yana devam eden savaş sebebiyle ülkenin bütün yolları, kuyular ve elektrik sistemi zarar görmüş ve hatta tamamen yok olmuştur. Ülkenin önemli şehirlerini birbirine bağlayan 2300 kilometrelik çevre yolu kullanılamaz hale gelmiş idi. 1800 kilometrelik kısmının yenilenmesi ile 15 milyon kişi pazarlara, okullara ve sağlık merkezlerine daha çabuk ulaşabiliyor. Ülkenin 34 bin kilometre olan kara yollarının ancak dörtte biri yenilenebildi. Ülke genelinde 3500 yeni okul açıldı. 2001 yılına göre öğrenci sayısı 5 kat artarak 6.5 milyona ulaştı. Afganistan halkının sağlık durumu iç açıcı değildir. Ortalama ömür 50 yıldır. Afganlı çocukların yüzde 20'si (beşte biri) 5 yaşına varmadan ölmektedir. 2001 yılında sadece büyük şehirlerde yaşayanlar sağlık hizmetlerinden istifade ederken, bugün Afgan halkının yüzde 80'i bir hekime ulaşabilme imkânına sahiptir. Belh ilinin Mezar-ı şerif kentindeki bölge hastanesi tekrar işler hale gelmiştir. Taliban iktidarında uyuşturucu tamamen durmuş idi. Bu işi yapanlar idam ediliyordu. Taliban'ın devrilmesinden sonra dünyanın en büyük afyon üreticisi Afganistan oldu. Dünyada tüketilen eroinin yüzde 90'ı Afganistan kaynaklıdır. Bazı gizli istihbarat servisleri ile mafya, Afgan çiftçisi ile bu işi yapmaktadır. Afganistan aynı zamanda büyük kültürel zenginliklere sahip bir ülkedir. Maalesef bu kültür mirasının çoğu savaşta yok oldu. Geri kalanlar UNESCO'nun yardımı ile restore edilmektedir. Herat tarihî bir şehirdir. Kabil'de 16. asra ait tarihî Babür Bahçeleri yeniden tamir edilmiştir. Afganistan'ın yeniden 1979'daki haline gelmesi için savaşsız yarım asır geçmesi gerekir. Savaş bir felakettir. Savaşta galip ve mağlup yoktur. Her iki taraf da çok şey kaybeder. Yunan filozofları bilimde zirveye ulaşmak için Afganistan'a gelmişlerdi. Eflatun Afganistan'a gelmiş buradan aldığı bilim ve metodları kurduğu akademide tatbik etmiştir. İslamiyetin Afganistan'a gelişinden sonra Afganistan ilim merkezi olmuştur. Gazne, Herat, Belh başlıcalarıdır. Orta Asya'nın zengin petrol ve doğal gazı ancak Afganistan üzerinden Hint Okyanusuna ulaşabilir. 1979'da Rusya ve 2002'de ABD Afganistan'ı işte bu sebeble işgal ettiler.