Küresel kriz ve ekonomi

Son kü­re­sel kriz ka­pi­ta­liz­min so­nu de­ğil­dir. Bi­lin­di­ği gi­bi ka­pi­ta­lizm sö­mü­rü­ye da­ya­nır. Ve ha­len kü­re­sel sö­mü­rü de­vam et­mek­te­dir. Bu kriz pi­ya­sa eko­no­mi­si­nin çö­kü­şü de de­ğil­dir. 1929 eko­no­mik bu­na­lı­mı se­vi­ye­sin­den da­ha kö­tü ne­ti­ce­ler or­ta­ya çı­ka­bi­lir. Fa­kat hiç de kü­çüm­sen­me­ye­cek ve son 100 yı­lın en cid­di kü­re­sel kri­zi ol­du­ğu da in­kâ­rı müm­kün de­ğil­dir. ABD ko­nut sek­tö­rü­nün kri­zi bü­tün dün­ya­da deh­şet ve­ri­ci so­nuç­lar or­ta­ya çı­kar­dı. Prof. Jefry Frie­den'e gö­re ABD'nin 11 Ey­lül ön­ce­si borç­la­rı 5 tril­yon do­lar art­mış­tır. Ba­tı ül­ke­le­ri­nin eko­no­mi­le­ri te­ker te­ker ba­tı­yor. Dış borç­la­rı se­be­biy­le ilk if­las eden ül­ke İz­lan­da ol­muş­tur. Bü­tün dün­ya­da "üret­ti­ğin­den faz­la tü­ket­me" dev­ri so­na er­di. Bü­tün ül­ke­le­rin eko­no­mi­si kü­çül­mek­te­dir. Tür­ki­ye'de he­nüz kor­ku­la­cak bir şey yok­tur. ABD'de emek­li­lik fo­nu 15 ay­da 2 tril­yon do­lar de­ğer kay­bet­ti. Kriz Rus­ya ve Pa­si­fik ül­ke­le­ri­ni de vur­du. Bu kriz se­be­biy­le tam li­be­ral eko­no­mi ve kü­re­sel­leş­me dar­be ye­di. ABD'nin 1929 ma­li kri­zi o ta­rih­te Sta­lin'in işi­ne ya­ra­dı. "Li­be­ral eko­no­mi ken­di ken­di­ni ta­mir eder" po­li­ti­ka­sı if­las et­ti. Prof. Jeffry Frie­den'e gö­re kri­zin baş suç­lu­su Bush ik­ti­da­rı­dır. Kü­re­sel kriz, zen­gin­le­ri de vur­muş­tur. Prof. Jeffry Frie­den gi­bi Jimm Car­ter da kriz­den Bush'un po­li­ti­ka­sı­nı so­rum­lu tut­muş­tur. Kriz­le bir­lik­te Rus zen­gin­le­ri­nin kay­bı tam 230 mil­yar do­lar­dır. Dün­ya Ban­ka­sı Baş­ka­nı Ro­bert Zo­el­lick'e gö­re: "Ge­liş­mek­te olan 28 ül­ke eko­no­mik kriz ris­ki al­tın­da­dır." IMF'ye gö­re 1930'dan son­ra en bü­yük çö­küş ya­şan­mak­ta­dır. Kü­re­sel ma­li kri­ze kü­re­sel mü­da­ha­le baş­la­mış­tır. Bu şe­kil­de gi­der­se fi­nans dev­le­ri bat­ma­ya de­vam ede­cek. ABD borç bu­la­ma­dı­ğı için kriz doğ­du. As­lın­da bu ya­şa­nan­lar son sü­per gü­cün ta­ri­he gö­mü­lü­şü­nün ilk adı­mı­dır. Ama bü­yük ge­mi­le­rin ba­tı­şı ağır olur. Ge­le­lim ül­ke­mi­ze, ne ra­hat ede­lim ne pa­nik ya­pa­lım. Kriz­den çı­kış yo­lu gay­ri­men­kul sek­tö­rü­nü ha­re­ket­len­dir­mek­tir. Unut­ma­yın ABD de 1929'da ya­şa­nan o bü­yük kriz­den bu sek­tör­le kur­tul­muş­tu. Ben­den söy­le­me­si...