Kuzey Kafkasya hakkında bilgi

1844'te Kaf­kas­ya'ya ola­ğa­nüs­tü yet­ki­ler­le ge­len Prens Vo­ront­sov Kaf­kas halk­la­rı­nın ge­le­nek ve mül­ki­ye­ti­ne say­gı gös­te­re­ce­ği­ne söz ver­di. An­cak bu ka­ğıt üze­rin­de kal­dı. Rus Ka­zak ka­dın­la­rı, sa­vaş ala­nın­da ölen Çer­kez­le­rin baş­la­rı­nı ke­sip Al­man Ge­ne­ral Zass'a sa­tı­yor­lar­dı. Mız­rak­la­ra ge­çi­ri­len in­san ka­fa­la­rı ka­rar­ga­hın et­ra­fın­da idi. Şeyh Şa­mil 1846'da Ka­bar­dey'e gel­di. Ve­ba sal­gı­nı ile Ka­bar­dey­ler is­yan et­me­di­ler. Şeyh Şa­mil Da­ğıs­tan'a dön­dü. Onu des­tek­le­yen­ler Ku­ban öte­si­ne geç­ti­ler. Bir kıs­mı Os­man­lı­ya sı­ğın­dı. 1859'da esir düş­tü. 1820'de 30 bin olan Rus or­du­su 1850 yı­lın­da Kaf­kas­ya'da 200 bi­ni bul­du. 1860 yı­lın­da Kont Yev­do­ki­mov, Çer­kez­le­ri (yüz bin­ler­ce) Os­man­lı­ya sür­gün ola­rak gön­der­di. 21 Ma­yıs Çer­kez­le­rin sür­gün yıl dö­nü­mü­dür. (21 Ma­yıs 1864) Rus­ya Göç Ko­mis­yo­nu­nun ve­ri­le­ri­ne gö­re (1858-1865) ara­sın­da Do­ğu Ka­ra­de­niz li­man­la­rın­dan 493 bin ki­şi göç et­miş­tir (sür­gün edil­miş­tir). Ka­yıt­dı­şı gi­den­le­rin sa­yı­sı bu ra­ka­mın 2 mis­lin­den faz­la­dır. Göç ve sür­gün­ler 1858'den çok ön­ce baş­la­mış ve 1910 yı­lı­na ka­dar de­vam et­miş­tir. Ku­zey Kaf­kas­ya Ka­ra­de­niz'den Ha­zar De­ni­zi­ne ka­dar Kaf­kas Dağ­la­rı bo­yun­ca uza­nır. Yak­la­şık 125 bin ki­lo­met­re­ka­re olan bu top­rak­lar­da he­men he­men 6 mil­yon in­san ya­şa­mak­ta­dır. Bu ara­da Tür­ki­ye'de­ki Ku­zey Kaf­kas­ya asıl­lı­la­rın 7 mil­yon ol­du­ğu ifa­de edil­mek­te­dir... Ku­zey Kaf­kas­ya'da 50'den faz­la dil ve 100'den faz­la leh­çe ko­nu­şu­lur. Ku­zey Kaf­kas­ya'da bu­lu­nan cum­hu­ri­yet­ler de şu şe­kil­de­dir: Ab­haz­ya, Adi­gey, Ka­ra­çay-Çer­kez, Ku­zey Oset­ya, Gü­ney Oset­ya, İn­guş­ya, Ka­ra­tay-Bal­kar, Çe­çen­ya, Da­ğıs­tan... 3 bin yıl­dır bu­ra­da ya­şa­yan yer­li halk­la­rın (Avar, Lez­gi, Çer­kez, Dar­gi, Lak, Ta­ba-Sa­ran, Çe­çen, İn­guş, Adi­ge, Kar­bar­tay ve Ab­haz-Aba­za) dil­le­ri Kaf­kas dil gru­bu­nu mey­da­na ge­ti­rir. Böl­ge­ye 7. asır­da ge­len İs­kit, Alan, Sar­mat­la­rın ve on­la­rın ba­ki­ye­si Oset­ler ve Ta­tar­lar Hint-Av­ru­pa (İron) dil gru­bun­da­dır. 10. asır­da böl­ge­ye yer­le­şen Ku­muk, Ka­ra­çay, Bal­kar ve No­gay­lar ise Türk-Kıp­çak halk­la­rın­dan olup Ural-Al­tay dil gru­bu­na da­hil­dir. Ku­zey Kaf­kas­ya'da ya­şa­yan­la­rın yüz­de 60'ı Kaf­kas, yüz­de 20'si Rus, yüz­de 10'u Ural-Al­tay, yüz­de 10'u İron dil gru­bu­na da­hil­dir. Bu ha­liy­le Ku­zey Kaf­kas­ya dil­ler ül­ke­si mo­za­iği­dir...