Petrol arama oyunu!
Petrol bulunması için bir safha da jeofizik çalışmalardır. Çeşitli metotlarla yer altının fotoğrafları çekilir. Türkiye'de 1954'ten bu yana jeofizik çalışmalarının yüzde 86'sını TPAO yapmıştır. Geri kalan şirketlerin jeofizik çalışmalarındaki payı yüzde 14'tür. Sondaj çalışmalarına göre ise: TPAO 39 bin 552 metre ile yüzde 74 TPAO+diğer şirketler 7 bin 879 metre ile yüzde 11 ve diğer yabancı şirketler 5 bin 954 metre ile yüzde 11'dir. 2003 yılında TPAO Genel Müdürü Doç. Dr. Saim Dinç röportajında: "Türkiye'de petrol aramak ve üretmek maksadıyla sektörde yer alan (TPAO dışındaki) firmaların jeolojik, jeofizik çalışma ve sondaj yapmadıkları anlaşılıyor. Resmi rakamlar bunu anlatıyor; peki ne yapıyorlar? Petrol arama ve çıkarma şirketleri bir bölgede çalışma yapmak için öncelikle Petrol İşleri Genel Müdürlüğüne müracaat ederek ilgilendikleri bölgeyi bedelini ödemek karşılığında kiralar yani ruhsatını alırlar. 2000 yılı itibariyle Türkiye'de toplam 392 adet ruhsat petrol aramak maksadıyla Petrol İşleri Genel Müdürlüğünden alındı. TPAO ruhsatın yüzde 34'üne diğer şirketler yüzde 66'sına sahiptir. Diğer şirketler ruhsat satın almakta neden öndeler? Niçin petrol imkanı olan sahaları kapatıyorlar? Bunun cevabını Prof. Dr. Muammer Aksoy'un "Türkiye'de Petrol Sorunu" adlı kitabının 13. sayfasında buluyoruz: "Yabancı şirketler birçok bölgede ele geçirdikleri arama ve işletme ruhsatnameleri sayesinde, bu yerlerde kendi müessesemizin (Türkiye Petrollerinin) üretimde bulunmasına engel olduklarından ve kendileri ise petrol aramayıp bulmayı ve halen bulunan kaynakları işletmeyi, kaynakların atıl kalması yüzünden petrol üretimimizin artmamasına sebeb olmuştur." 1964 yılında Türkiye kendi petrol ihtiyacının dörtte birini yerli petrolümüz ile karşılıyordu. 2002 yılında yüzde 8'ini karşılıyor. (2002 Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Zeki Çakan) Yine aynı kitabda Prof. Dr. Muammer Aksoy şöyle yazıyor: "Yabancı petrol şirketlerinin Türkiye'ye gelmeleri bizim ham petrol üretimimizin çoğalmasına değil, çoğalmamasına sebeb olmuştur... Zira bu şirketler, dünyanın bir numaralı petrol satıcısı olarak, Türkiye'de petrol buldukları nisbette, Türkiye'ye petrol satmak imkanından mahrum kalacaklardır... İşte bunun içindir ki, Türkiye'de büyük petrol şirketleri mecbur olmadıkça, petrol arayıp bulma amacıyla fazla yatırım yapmamakta, petrol bölgelerini ellerine aldıkları arama ruhsatnameleri ile kapattıktan ve böylece Türkiye petrollerinin bu yerlerde petrol ihtihsal etmesi imkanını ortadan kaldırdıktan sonra petrol arama oyunu oynamak, oyalama taktiği izlemekte ve geçen her yıl Türkiye'de 100 milyonlarca liralık (1960'lı yılların rakamı) ham petrol satmaya devam etmektedirler..." Diğer 21 şirket TPAO kadar petrol çıkarmış olsa, Türkiye'nin yıllık petrol ihtiyacının 2 misli yani 50.4 milyon ton petrol üretilir. Ama bu şirketlerden bazıları sadece petrol arama oyunu yapıyorlar!..