Rusya devlet kapitalizmine mi gidiyor?

Son günlerde yalnız Rusya değil dünya ekonomisini sarsan bir hadise: Rusya'nın en büyük petrol şirketi Yukos'un sahibi Mihail Khodorkousky'nin tutuklanması ve hisselerine el konulmasıdır. Mihail'e isnat edilen yolsuzluk ve vergi kaçırma değildir. Yakında yapılacak olan Rusya devlet başkanlığı seçimlerinde muhalefete destek vermesidir. Ayrıca 2008'de devlet başkanlığına aday olması ihtimali de vardır. Mihail yaptığı açıklamada: "Beni yıldıramayacaksınız. Siyasi kaçak olarak anılacağıma, siyasi mahkum olarak Rusya'da kalacağım" demiştir. Rus halkı tarafından nefret edilen Mihail, tutuklanmasından sonra sevilen kişi haline gelmiştir. Putin'e göre: "Khodorkousky devletimizin kırmızı hattını aştı. Rusya'nın zenginleri politikadan uzak durduğu müddetçe ayakta kalabilir. Siyasi görüş belirten süper zenginler, devletin çizgisini aştı mı, işleri biter." ABD Forbes dergisine göre dolar milyarderleri listesinde 17 Rus vardır. 2000 yılında hiç yoktu. Rus milyarder sayısı İngiltere ve Fransa'yı geçti. Milli geliri 1.4 trilyon dolar olan İngiltere'de 14 dolar milyarderi vardır. Rusya'nın milli geliri 253 milyar dolardır. Yükselen petrol fiyatları, borsa ve metal sanayii ile Rusya zenginleri daha bir zenginleşti. Sovyet rejimi sona erince ülkenin yüzde 41 geliri silindi. Halkın büyük çoğunluğu açlık ve fakirlik sınırının altına düştü. Sovyet rejimi sonrası hileli özelleştirme ile bazıları zengin oldular. 1994'te maaşı ve arabasından başka bir şeyi olmayan Mihail Khodorkousky'ın şimdilerde 11 milyar doları vardır. Putin'i rahatsız etti! Dünyanın en büyük spekülatörlerinden (para sihirbazı) ABD'li milyarder iş adamı Soros'un Moskovski Novosti'de yaptığı açıklamada: "Rusya, şu anda sermaye sahiplerinin devlete bağımlı olduklarının farkına varacakları devlet kapitalizmi safhasına geçiyor olabilir. Khodorkousky'e yapılan baskıların kimsenin devletten bağımsız olamayacağı yönünde çok kesin mesajı. Khodorkovsky'nin siyasi partilere yasalar çerçevesinde destek verdiğine inanıyorum. Aynısını ABD'de ben yapıyorum. Sovyetler Birliğinin yıkıldığı ve geçiş dönemi olan bu yıllarda, herkes bir şekilde yasaları ihlal etmiştir. Putin bunu gerekçe göstererek, kendisine rakip gördüğü kişileri yargılamak peşindedir. Khodorkousky çalan kapitalizmden yasal kapitalizme geçiş yapmıştır. Khodorkousky'i alaşağı ederek maşa kapitalizminin gelişmesine müdahale edilmiştir." Khodorkousky'nin suçu Putin'e karşı muhalefeti desteklemektir. Sahibi olduğu Yukos, Rusya'nın en büyük petrol şirketidir. Sahibinin tutuklanması ve şirketin başına Amerika'da doğan bir Rus olan Senyan Kukes'in getirilmesi, Yukos hisselerinin yüzde 11.4 düşüşü ile bu dev şirketin hisselerini almak isteyen Exxon Mobil ve Chevron Texacco şirketlerinin işine yaramıştır. Bu şirketler Yukos'u ele geçirmek için Putin ile işbirliği yaptı diyenlerin sayısı hayli fazladır. Khodorkousky'nin serveti İzlanda'nın GSMH'dan fazladır. Bu kişinin serveti değil, politik gücü Putin'i rahatsız etti. Yukos'un piyasa değeri 40 milyar dolardır.