TEKEL'i özelleştirme gafleti

Özelleştirmenin karşısında değilim. Ama TEKEL'in istisna bir durumu olduğunu da söylemek isterim. Çünkü TEKEL devletin gelir kaynağıdır. Ayrıca TEKEL özelleştirilirse içki ve sigara tüketimi çığ gibi artar. Tütün ve içki sektörünün devleri; TEKEL'in sigara ve içki bölümlerine ölü eşek fiyatı verdiğinden "dağ fare doğurmuştur" Hükümetin hedefi 4 milyar dolar idi. Uzmanlara göre ise TEKEL'in değeri 7.3 milyar dolardır. Yakın geçmişte özelleştirilen Fas'ın sigara sektörü ile Türkiye'nin sigara tüketim ve imkanları mukayese edilirse, sigara bölümünün 9 milyar dolar etmesi gerekir. TEKEL Genel Müdürü Sezai Ensari, özelleştirme ihalesinde verilen tekliflerin kabul edilebilir olmadığını belirterek "Teklifler hem TEKEL'e hakarettir hem de Türk sigara piyasasına saygısızlıktır." 1 milyar dolar teklif gerçekten hakarettir. Çok uluslu şirketler adına! TEKEL'in 2002 geliri 2.8 milyar dolardır. Kaldı ki bazı iktidar ve bürokratlar TEKEL'in teknolojide ve gelirde geri kalması için; çok uluslu şirketler adına ellerinden gelen her türlü darbeyi vurdular. Kasten TEKEL ihmal edildi. Bu aleyhte faaliyetlere rağmen Türkiye'nin 9. sanayi sektörü olup, "altın yumurtlayan tavuk" durumundadır. 2002 kârı ise 328 trilyon TL'dır. TEKEL'in meydana getirdiği vergi yönündeki katma değeri 2 milyar dolardır. Bu muazzam kaynak IMF baskısı ile ölü eşek fiyatına, sat-kurtul formülü ile 2003 sonuna kadar elden çıkarılmak istenmektedir. TEKEL Sigara Sanayii İşletmeleri Ticaret AŞ. ve Alkollü İçkiler Sanayi ve Ticaret AŞ. için 7 Haziran 2003'te ihale açıldı. Nihai teklifler 5 Kasım 2003'te neticelendi. Sigara sektörüne Japon Tobacco International 1 milyar 150 milyon dolar gibi gülünç bir değer verdi. Bu teklif: "5 Kasım 2003 tarihinde alınan nihai teklifler, ihale komisyonu tarafından değerlendirilmiş ve ihalenin iptaline karar verilmiştir." Maalesef TEKEL alkollü içki bölümü 292 milyar dolar gibi çok düşük bir fiyatla özelleştirilmiştir. 19 fabrika blok olarak değil ayrı ayrı satılmış olsaydı bu fiyatın en az 10 misline satış gerçekleşirdi. Dev firmalar anlaştı İç ve dış basında yer alan haber ve yorumlara göre: Yabancı sigara devleri ihalede yarış olmaması için anlaştılar. Blok satış yanlıştır. TEKEL'in 40 adet markası vardır. Elinde depolar ve bu depolarda 400 bin ton tütün vardır. Bu tütün sigaraya dönüştürüldüğünde 20 milyar dolar devletin kasasına girer. Ama (bazı) bürokrat ve iktidarlar TEKEL'in iflası için ellerinden geleni yaptılar. Sigara ve içkide yüzde yüz piyasaya hakim iken; sigarada yüzde 58'lik ve içkide yüzde 93.5'lik paya düşürüldü. Özelleştirme idaresi ne verilirse verilsin satalım görüşündedir. Financial Time'a göre: TEKEL'e son derece düşük fiyat verilmesinin sigara devlerinin başka hesaplar peşinde olduğu ve düşük fiyatta (bazı) bürokratların da rolü olduğu görüşündedir.