‘İşlerin en hayırlısı orta yolda olmaktır'

Mutarrif bin Abdillah hazretleri bir gün Resûlullahın sünnetinden bahsederken, kendisine; "Bize yalnız Kur'ân-ı kerîm'den bahsediniz" denildi. Cevâbında: "Vallahi biz Kur'ân-ı kerîm'in bir benzeri, bir mukâbili olduğunu söylemiyoruz. Fakat Kur'ân-ı kerîm'i bizden iyi bilen kendisine vahiy gelen, murâd-ı ilâhîye tam vâkıf bir zâtın (Hz. Peygamberin) bulunduğunu söylüyoruz. Kur'an-ı kerim ona geldi. Muhatap o idi. Bunun için bizim değil onun anladığı önemli." buyurdu. Arafat'taki duâsında "Allah'ım benim yüzümden buradakilerin duâsını, reddetme, kabul eyle" diye yalvarırdı. Halbuki halk onu vesile ederek duâ eder duâları kabûl olurdu. Basra'da duâsının hemen kabul edilmesi ile tanınırdı. Herkesin kendi ayıbını görmesini isterdi. Eğer insan kendi ayıplarıyla meşgul olursa; başkalarının ayıplarını görecek ve onlarla uğraşacak zaman bulamayacağını beyan eder ve "İnsanların pek çoğu hatâ içindedir. Bu halleriyle hatalarını unutup, başkalarının hatalarını anlatan ve onlarla uğraşan da yine kendileridir." buyurdu. "Dâima şerefli olmalısın. İnsanlara ihtiyaç arzetmedikçe şerefini ve iyiliğini muhafaza etmiş olursun." "Sıddıkların kalbine gaflet gelmeseydi kendilerine Allahü teâlâdan gelen tecellilere dayanamaz, can verirlerdi." Herkese acır, günah işleyenlere de ıslah olmaları için duâ eder, herkesin de duâ etmesini isterdi. "Günahkârlara karşı nefsinde merhamet duymayan kimse, hiç olmazsa onların lehine (onlar için) tövbe ve istiğfâr ile duâ etsin. Zirâ yeryüzündekilere Allahü teâlâdan mağfiret dilemek meleklerin ahlâkındandır. Kendisi çok az yer ve şehvetlerden kaçınırdı. Herkese de böyle yapmasını buyururdu. Hatta kendisi hiçbir şey yemiyor denecek kadar az yerdi. "Şehvetlerini ve yeme içmeyi terkeden kimse kerâmet sahibi olur" buyurmuşlardır. Her işinde orta yolda idi. "İşlerin en hayırlısı vasat (orta) yolda olmaktır" buyurmuştur. İlme amelden çok ehemmiyet verir, âlimi abidden (çok ibadet eden) üstün tutar ve "ilim bana göre ibadetten daha faziletlidir. "Dinimizde en hayırlı amel vera'dır (şüpheli şeylerden kaçınmak)" buyurmuştur. O fitne ve fesattan son derece kaçınır, fitneye bulaşmaktan korkardı. Hz. Hasen'in fitneden kaçmasını selden boğulmamak için kaçan bir insana benzetmiş, "Fitne insana hidayet etmek için gelmez. Fakat nefsiyle çarpışanın nefsin arzularını terk etmesi için gelir" demiştir.