Alışverişte ihsan

İslam büyükleri alışverişte adaletten daha ileri bir derece olan ihsan ile hareket ederlerdi. Adalet, herkesin hakkını almasıdır. İhsan ise, kişinin kendi hakkından vermesidir. Mesela, bakkaldan bir kilo pirinç alsak, tam bir kilo tartması adalet, noksan tartması ise zulüm olur. Biraz fazla vermesi ise ihsan olur. İmam-ı Gazali hazretleri buyurdu ki: Ticarette adaletle hareket eden, kendi sermayesini kurtarmış olur. Fakat kâr, ihsan edenedir. Aklı olan, ahiret kârını kaçırmaz. İhsan, emredilmeyen iyiliği yapmaktır. Kur'an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki: "İhsan edenlere Allahü teâlânın rahmeti elbette çok yakındır." (Araf 56). Mesela, müşteri, piyasayı bilmediği için veya malı beğendiği için yahut bu mala fazla ihtiyacı olduğu için, çok kâr vermeye razı olsa bile çok kâr ile satmamak ihsandır. Sırri-yi Sekâti hazretleri, fazlası caiz olmasına rağmen % 5'ten ziyade kâr istemezdi. Bir kere, 60 altınlık badem içi almıştı. Badem fiyatı ansızın yükseldi. Sırri-yi Sekâti hazretleri, badem satmak için gelen dellâla dedi ki: - Bademi 63 altına sat! - Bugün bu kadar badem 90 altın ediyor. - Ben yüzde beşten fazla kâr almam. Âdetimi ve kararımı değiştirmem. - Ben de bir dellâl olarak, senin malını, rayiçten aşağı fiyatla satmam. - Ben de salih bir satıcı olarak yüksek fiyatla satılmasına asla razı olmam. Muhammed bin Münkedir hazretleri, çeşitli kumaş satardı. Kimisinin metresi beş altın, kimisinin, on altın idi. Bir gün, kendisi yok iken, çırağı, bir köylüye, beş altınlık kumaşı, on altına satmış. Kendi gelip, haber alınca, akşama kadar köylüyü aradı. Köylüyü bulunca, "Bu kumaş beş altından fazla etmez" dedi. Köylü, "Ben bunu, seve seve aldım" deyince, "Ben kendime uygun görmediğimi din kardeşime de uygun görmem. Ya satıştan vazgeç, ya beş altını geri al, yahut gel, on altınlık kumaştan vereyim" buyurdu. Köylü beş altını geri aldı. Köylü, "Bu mert zat kim?" diye sorunca, "Muhammed bin Münkedir" dediler. Bu ismi duyunca, "Sübhânallah! Bu, öyle kimsedir ki, çölde susuz kalınca yağmur duasına çıkıp, onun adını söylediğimiz zaman rahmet yağar" dedi. Tel: 0 212 - 454 38 21 www.mehmetoruc.com e-mail: mehmet.oruc@tg.com.tr