Altın kasadaki nasîhatler -2-

Dünkü yazımızda adaletiyle meşhur hükümdar Nûşirevân'ın yirmi üç âlimden aldığı yirmiüç nasihatten onüçünü yayınlamıştık. Bu gün de geri kalanlarını veriyoruz... 14- Fenâ söz söylemeyi âdet etmeyiniz. Lâyık olmayan söze kulak vermeyiniz. Gıybet yapmayınız. Sözden anlamayana söz söylemeyiniz. Her ne ki lisanen söyledinizse, o işi yapınız. 15- İyilerin ziyâretine rağbet gösteriniz. Salâh sahipleri ile sohbet ediniz. Ölüleri iyilikle yâd ediniz. Dosta ve düşmana nasîhatten geri kalmayınız. Ölen babanızın vasiyetini yerine getiriniz. İlim tahsiline hırslı olunuz. İlimsiz bir iş işlemeyiniz. 16- Herkesin sözüne emin olmayınız. Güzel sözleri herkese işittiriniz. Doğru ya da yalana yemîn etmeyiniz. Dünyadan fazla âhiret dostu olunuz. Yetimin malına göz dikmeyiniz. Gençlikte ihtiyarlıktan endişe ediniz. İhtiyarlık ihtiyaçlarını gençlikte hazırlayınız. 17- Kış hazırlığını yazın yapınız. Bugünün işini yarına bırakmayınız. Mütehassıs doktor söylemedikçe şunun bunun sözü ile kan aldırmayınız. 18- Cömertliği âdet edininiz. Bencillikten uzak olunuz. Ehil olmayanların sohbetinde bulunmayınız. Hacetinizi cömertlerden isteyiniz. Borçluları sıkıştırmayınız. Dostlarınızı hatâlarından dolayı îkaz ediniz. 19- Evlâtlarınıza hüner ve sanat öğretiniz. Halinizi dosttan ve düşmandan saklı tutunuz. Gizli söyleşilen yerleri dinlemeyiniz. 20- Emirlerin huzurunda gözlerinizi muhafaza ediniz. Sözlerinizi ölçülü söyleyiniz. 21- Ni'met ve bolluk zamanında dostlarınızı anınız. Düşmanı küçümsemeyiniz. Düşmanın dost görünmesinden endişe ediniz. 22- Emniyet zamanında daha çok korkunuz. Belâ vaktinde sabrediniz. Darlıkta genişlik zamanını hatırlayınız. Genişlikte darlık zamanını düşününüz. Vaatlerinize vefâ gösteriniz. Ümitlileri ümitsiz etmeyiniz. Bir görüşte kimseye aldanmayınız. Başkalarının aybını araştırmayınız. 23- Kendi yükünüzü başkasına yüklemeyiniz. Fenâ huyluları dost edinmeyiniz. Hak sözü yerden gökten üstün tutunuz. Cenâb-ı Hakka rücû etmeyi en güzel amel biliniz... HHH Lokman Hakîm'in, sorulan bazı suâllere verdiği cevaplar: - İnsanların en akıllısı kimdir? - Zamanın kendisine uymamasından canını sıkmayandır... - İnsanların en alicenâbı kimdir? - Ahireti dünya ni'metine tercih edendir... - İnsanların en zengini kimdir? - Kâmil akıl sahibi olandır... - Hangi tatlıdır ki, tadanı öldürür? - Şehvettir... - Hangi ateştir ki, sahibini yakar? - Hasettir... - Hangi binadır ki, hiçbir zaman harap olmaz? - Adâlettir... - Hangi acıdır ki, sonu tatlı olur? - Sabırdır... - Hangi tatlıdır ki, sonu acı olur? - Acele etmektir... - Hangi hastalıktır ki, tabipler ilâcından âcizdir? - Ahmaklıktır... Kâmil insanın alameti dört şeydir: 1- Dostlarla istişâre etmek. 2- Düşmana müdâra etmek. 3- Nefsânî isteklerinin ateşini söndürmek. 4- Söylemek üzere olduğu acı sözü yutmak.