"Birbirinizi gıybet etmeyiniz!"

Kötü huyların en zararlılarından biri de gıybet etmektir. Belli bir müminin aybını, onu kötülemek için arkasından söylemek, gıybet olur. Kötüleyen sözler doğru ise, (gıybet) olur. Yalan ise, (iftirâ) olur. Gıybet ve iftirâ, büyük günah olduğu gibi, bunları dinlemek de haramdır. Söyleyen ve dinleyen, Cehennem ateşinde yanacaktır. Söyleyeni susturmalı, susturamaz ise, oradan kalkıp gitmelidir. Ve bunlar için, hayır duâ etmelidir. Dostların, ahbâbların hiç gıybeti yapılır mı? Bunların arkasından veya her görüşte, sâhiplerine hayır duâ etmelidir. Mezarların üzerine taşlar dikip, üzerlerine ölenin ismi yazılır, geçenler, görenler, bu meyyite rahmet ve istigfâr okurlar. Senelerce bu duâlara kavuşan meyyitler kabir azâbından kurtulur. Gıybet, haramdır. Dinleyen, o kimseyi tanımıyorsa, gıybet olmaz. Bedeninde, nesebinde, ahlâkında, işinde, sözünde, dîninde, dünyasında, hattâ elbisesinde, evinde, hayvanında bulunan bir kusur, arkasından söylendiği zaman, bunu işitince üzülürse, gıybet olur. Kapalı söylemek, işâret ile, hareket ile bildirmek, yazı ile bildirmek de, hep söylemek gibi gıybettir. Bir Müslümanın günahı ve kusuru söylenince, başkalarının, "elhamdülillâh biz böyle değiliz" demeleri, gıybetin en kötüsü olur. Birisinden bahsedilirken, "elhamdülillâh, Allah, bizi hayâsız yapmadı" gibi, onu kötülemek, çok çirkin gıybet olur. Falanca kimse çok iyidir, ibâdetde şu kusuru olmasa, daha iyi olurdu demek, gıybet olur. Hucurât sûresinde, onikinci âyetinde meâlen, "Birbirinizi gıybet etmeyiniz!" buyuruldu. Gıybet, adam çekiştirmek demektir. Birisini gıybet etmek, ölmüş insanın etini yemek gibi olur buyuruldu. Hadîs-i şeriflerde, "Kıyâmet günü, bir kimsenin sevap defteri açılır. 'Yâ Rabbî! Dünyada iken, şu ibâdetleri yapmıştım. Sahîfede bunlar yazılı değil' der. Onlar, defterinden silindi, gıybet ettiklerinin defterlerine yazıldı denir" ve "Kıyâmet günü bir kimsenin hasenât defteri açılır. Yapmamış olduğu ibâdetleri orada görür. Bunlar seni gıybet edenlerin sevaplarıdır, denir" buyuruldu. İbrâhîm Edhem hazretleri, bir yemeğe davet edilmişti. Sofrada, çağrılanlardan birinin bulunmadığı söylenince, "o ağır kimsedir" denildi. İbrâhîm bin Edhem, "gıybet edildi" buyurdu ve çıkıp gitti.