Can boğaza gelinceye kadar...

Ölüm acısı için, kılıç yarasından, testere ile biçilmekten, makasla doğranmaktan da ağırdır, demişlerdir. Çünkü bütün bunların acısı, bedenden ruha sirâyet etmek yolu iledir. Ya doğrudan doğruya, ruhu ilgilendiren acı nasıl olur? Dayak yiyen ve canı yanan kimsenin feryâd edip imdad dileyebilmesi, kalbinde ve dilinde kuvvetin kalması sebebiyledir. Ölünün böyle feryâd ve figan edemeyişi, acı ve sancının her tarafını sarmış olup kendisinde imdad dileyecek derman bırakmamasındandır. Akıl da karışır, dil de tutulur, âzalar dermandan düşer. İnlemek ve yardım dilemeği çok ister ama bunlar imkânsızdır. Şâyet biraz dermânı varsa, canı çıkarken göğsünde ve boğazında bâzı hırıltı ve hışırtılar duyulur. Rengi, asıl yaratıldığı toprak hâline döner, göz kapakları tavana dikilir, dudakları sarkar, dil içeri çekilir. Acı, içine ve dışına yayılır, parmakları morarır. Çekilen bir damar olsa bedenin acıması nasıl olur? Ya bütün damarlardan ruh çekilince hâl nice olur? Yavaş yavaş bütün âzalar ölmeğe başlar. Önce ayaklar, sonra diz ve sonra baldırlar soğur. Her parça için acı üzerine acı ve elem üzerine elem vardır, tâ can boğaza gelinceye kadar. İşte o zaman artık çoluk çocuğundan ve bütün dünyalıktan gözünü çeker, kimseye bakmaz olur. Üstelik tövbe kapısı da kendisine kapanır. Hasret ve nedâmet kendisini kaplar. İmam-ı Mücahid, "Ölüm meleği açığa çıktığı vakit" dedi. O vakit ölüm meleğini gördü mü artık onun ölüm acısını tatmaktan çektiği sıkıntıdan sorma. Bunun için Peygamber Efendimiz: "Allah'ım, Muhammed'e ölüm acısını ehvenleştir" diye duâ etmiştir. İnsanların ölüm acısını büyük görmeyip ondan Allah'a sığınmamaları, cehaletlerindendir. Zîra vukuundan evvel bir şeyi bilmek, nübüvvet ve velâyet nuru ile mümkündür. Bunun için peygamber ve velîlerin ölümden korkuları büyük olmuştur. Hattâ İsâ aleyhisselâm: "Ey Havârîler, Allah'a duâ edin de ölüm acısını bana ehvenleştirsin. Ben ölümden öyle korktum ki, korkum beni ölümden ölüme sürüklemiştir" dedi. Hz. Ali, Peygamber Efendimiz'in can çekişmesini gördükten sonra, "Artık başka kimsenin canının kolay çıkacağını ummam" dedi.