Gerçek ilim sahipleri...

İlmi Allah rızası için öğrenip, Allahü telâlânın rızası olan yerlerde kullanmalıdır. İlim insanı kibre sürüklememelidir. "Allahü teâlânın ihsân ettiği ilmi, insanlara öğretmiyen kimseye, kıyâmet günü ateşten yular bağlanacaktır" hadîs-i şerîfi ilmi, ehlinden saklayan din adamlarının böyle olacağını bildirmektedir. Nisâ sûresinin, "Mallarınızı sefîhlere vermeyiniz!" meâlindeki beşinci âyet-i kerîmesi, alçaklara, münâfıklara ilim öğretmeyi men etmektedir. Hadîs-i şerifte, "Âlim olduğunu söyliyen kimse, câhildir" buyuruldu. Her sorulana cevâb veren, her gördüğünden mana çıkaran ve her yerde bilgi satan kimse, câhilliğini ortaya koyar. Bilmiyorum, öğrenip de söylerim diyen kimsenin, derin âlim olduğu anlaşılır. Resûlullaha "sallallahü aleyhi ve sellem", en kıymetli yer neresidir, denilince, "Bilmiyorum, Rabbim bildirirse söylerim" buyurmuştur. Bunu Cebrâîl aleyhisselâma sormuş, ondan da, aynı cevâbı almıştır. O da, Allahü teâlâya sormuş, "Mescidler"dir cevâbını almıştır. A'râf sûresinin "Af et ve ma'rûfu emret" meâlindeki yüzdoksansekizinci âyet-i kerîmesi gelince, Cebrâîl aleyhisselâmdan bunu açıklamasını istemiş, o da, Rabbimden öğreneyim, diyerek gitmiştir. Tekrâr geldiğinde, Allahü teâlâ, "Senden uzaklaşana yaklaş! Senden esirgeyene ihsân et! Sana zulm edenleri af et!" emrini verdi dedi. Şa'bî hazretleri, kendisine sorulanlardan birine bilmiyorum deyince, sen Irak memleketinin müftüsüsün. Bilmiyorum demek, sana yakışır mı? dediklerinde, meleklerin üstünleri bilmiyoruz dediler. Benim söylememden ne çıkar, buyurdu. İmâm-ı Ebû Yûsüf hazretleri, bir suâle bilmiyorum deyince, hem Beyt-ül-mâldan maaş alıyorsun, hem de cevâb veremiyorsun, dediler. "Beyt-ül-mâldan, bildiklerim kadar ücret alıyorum. Bilmediklerim için alsaydım, Beyt-ül-mâlda bulunanların hepsi yetişmezdi" dedi. Nefsine uymayan câhil ile arkadaşlık etmek, nefsinin esîri olan din adamı ile arkadaşlık etmekten iyidir. Din adamı olduğu için tekebbür etmek, câhil olmanın alâmetidir. Çünkü, ilim, tevazua sebep olur, kibirden men eder. Kibrin zararını bilmeyen kimse için âlim demek, yalan olur. İnsanın ilmi arttıkca, Allahü teâlâdan korkması artar. Günah işlemeğe cesâret edemez. Bunun için, Peygamberler "aleyhimüsselâm", tevazu sâhibi idiler.