Güzel huyun iki kaynağı

Güzel huyun birinci kaynağı kişinin doğuştan güzel huylu olmasıdır. Mesela peygamberler böyledir. Bunlar öğrenmeden, uğraşmadan bu huylara yaratılıştan sahiptirler. İkincisi, güzel ahlâkın uğraşarak, nefisle mücadele ederek elde edilmesidir. Mesela cömertlik güzel ahlâkını elde etmek isteyen bir kimse için yol cömertlik fiilini âdet haline getirmek, nefsini zorlayarak buna alıştırmak gerekir. Daimî bir şekilde mal vererek bunu zoraki bir şekilde nefsine kabul ettirmeli ve bu hususta nefsiyle mücahede etmelidir. Ta ki bu, nefsi için tabiîleşip kolay hale gelinceye kadar... Böylece cömertlik güzel ahlâkı ile ahlâklanmış olur. Bunun gibi nefsine tevazu ahlâkını kazandırmak isteyen bir kimse de, uzun bir müddet mütevazı kimselerin yanında bulunmalı, onların yaptıklarını yapmalı ve bu devamlılık müddetince nefsiyle mücahede edip zoraki bir şekilde de olsa nefsini bu huya yönlendirmelidir. Bu ahlâk, nefsin ahlâkı olup, onda tabiî bir şekil alıp, kolayca onda yerleşinceye kadar buna devam etmelidir. Güzel ahlâkın tamamını bu şekilde elde etmek mükündür. Mütevâzı kimse ise, tevâzudan lezzet duyar. Dinî ahlâklar ancak güzel âdetlerin tamamını îtiyad, alışkanlık hâline getirince ve kötü fiillerin tamamını terk edince yerleşir. Güzel işlerden hoşlanan, onlardan zevk duyan bir kimsenin devam etmesi gibi bunlara devam etmedikçe ve aynı zamanda çirkin işleri kötü görüp onlardan elem duymadıkça, güzel ahlâk onun kalbinde yerleşmez. İbâdetlerin yapılması ve haramların terk edilmesi zor oluyorsa, bu eksikliktir. Kul bununla saadetin kemâline erişemez. Bu eksikliği gidermek için nefisle mücadeleye devam etmesi gerekir. Sehl bin Abdullah-i Tüsteri hazretlerine güzel ahlâkın ne olduğu soruldu. "Güzel ahlâkın en azı eziyet, sıkıntıya göğüs germek, karşılık vermeyi bırakmak, zâlime rahmet istemek, af dilemek ve ona şefkat göstermektir" dedi. Tel: 0 212 - 454 38 21 www.mehmetoruc.com e-mail: mehmet.oruc@tg.com.tr