"Her şeyden çift yarattık..."

Nu'mân bin Beşîr rivâyet etmiştir: Resûlullah Efendimiz buyurdular ki: "İçinizde hayâ bakımından en sâdıkınız, Osmân bin Affân'dır." Bu haber zâhir delîldir ki, hiç kimsenin hayâ ve hicâbı bu ümmette Osmân bin Affân'ın hayâ ve hicâbından dahâ çok ve üstün değildir. Hazreti Âdem aleyhisselâmın zamanından bu zamana gelene kadar, güzel ahlâktan herkeste zuhûra gelmiştir. O güzel ahlâktan hayâ, o ahlâkların eşreflerindendir. Bu sözün manâsı odur ki; hayırdan ve şerden her nesne ki, Allahü teâlâ halk etmiştir, onu çift halk etmiştir. Kur'ân-ı kerîm onunla nâtıktır. "Her şeyden çift yarattık..." buyurulmaktadır. (Zâriyât sûresi 49) Açlığı yarattı. Tokluğu onun çifti kıldı. Sıhhati yarattı. Hastalığı ona çift kıldı. Fakîrliği yarattı. Zengin olmayı ona çift kıldı. Kimseye muhtaç olmamak ile, başkalarına yük olmayı çift kıldı. Gönlü yarattı. Rûhu ona çift kıldı. Nefesi yarattı. Râyihâyı ona çift kıldı. Dîni yarattı. Kemâli ona çift kıldı. "Bugün dininizi tamam ettim!" (Mâide sûresi 3) Dünyayı yarattı. Zevâli, yok olmayı ona çift kıldı. "Dünya malından yanınızda olanlar fânîdir. Allahın indinde, Cennet'teki sevâb, oradakilerle bâkîdir!" (Nahl sûresi 96) Toprağı yarattı. Sükûnu, ıstırapsızlığı onun çifti etti. Yer altını yarattı. Darlığı ve karanlığı onun çifti etti. Yeri yarattı. Açılmayı, yayılmağı onun çifti etti. "Allahü teâlâ sizin için Arz'ı döşek yapmıştır. (Yeri geniş etti ki, üzerinde geniş yollar açasınız.)" (Nûh sûresi 19) Göğü yarattı. Yüksekliği, mertebeyi onun çifti etti. "Yedi kat gökleri çok kuvvetli sağlam kıldık. Zamanla bozulmaz." (Nebe' sûresi 12) Cennet'i yarattı. Maddî ve manevî sıkıntıları ona çift kıldı. Nitekim Seyyid-i âlem Efendimiz buyurdu ki: "Cennet, istenmeyen, sıkıntı veren şeyler ile örtülüdür. Cehennem de, şehvetler, arzûlanan şeyler ile örtülüdür." Îmânı yarattı. Hayâyı onun çifti etti. Çeşitli haberlerde gelmiştir. Enes bin Mâlik rivâyet etmiştir. Resûlullah Efendimiz buyurmuştur ki: "Hayâ ve îmân bir arada bulunur." Ya'ni hayâ ve îmânı birbirinin çifti etti. Lâkin hayâyı gözde yarattı. Ne kadar ki, hayâ gözdedir. Îmân da gönüldedir. Allahü teâlâ korusun, hayâ gözden zâil olunca, gidince, îmân da gönül, kalb de zayıf olur. Bu ikisi de kat'î delîl ile sâbittir. Şek ve şüphe yoktur. Osmân Zinnûreyn hazretlerinin zamanında, yeryüzünde ondan fazîletli ve azîz, yüksek hâlli kimse yok idi. Hazreti Osmân'ın yüksek hâlleri ve hayâsı ve cömertliği ve sâir Menkıbeleri sayısızdır. Hayâ, Allahü teâlânın sıfatlarındandır. Mahlûklara da bu sıfat gelmiştir.