Makam iyi yönde kullanılırsa...

Kötü huylardan olan makam sahibi olmak arzusu, hırsı dünya sevgisini artırır. Dünya ve ahiret saadetine kavuşmak ve insanlara hizmet edebilmek için mal ve makam sahibi olmak ise çok iyidir. Bütün dünya bir kimsenin olsa, mala mağrur olmadan dine uygun harcasa, çok büyük sevab kazanır. Süleyman aleyhisselam, büyük bir zenginlik ve saltanat içinde yüzdüğü hâlde, Cenab-ı Hak, Kur'an-ı kerimde, "O ne iyi kuldur" diye övmektedir. (Sad 30) İnsanı iyilik etmekten alıkoyan her şey dünyadır. Kur'an-ı kerimde, Cennetin, makam hırsıyla büyüklük taslamıyan kimselere verileceği bildirilmektedir. Ahiret nimetlerini elde etmek için makam ve mevki elbette iyidir. Mal gibi makamın da kendisi değil sevgisi engeldir. Hizmet için bir makama talip olmak başka şey, nefsin arzularını tatmin için makam sahibi olmak ayrı şeydir. Riyâ ile ve hakkı bâtıl ile karıştırarak makam sâhibi olmak câiz değildir. İyi niyyet ile olsa da, câiz değildir. Çünkü, haramları ve mekrûhları, iyi niyyet ile de yapmak câiz değildir. Hattâ, bazı haramların iyi niyyet ile yapılması, daha büyük günah olur. Niyyetin iyi olması, tâ'atlarda, ibâdetlerde faydalı olur. Mubâh, hattâ farz olan bir amel, niyyete göre günah olabilir. Günah işliyenin, "Sen kalbime bak! Kalbim temizdir. Allah kalbe bakar" sözünün yanlış, hattâ zararlı olduğu buradan da anlaşılmaktadır. İnsan, makam sahibi olmağı nefsini eğlendirmek için ister. Nefsi, maldan olduğu gibi, mevkiden de lezzet almaktadır. Arada İslâmiyete uymayan işler bulunmazsa, nefsi lezzet aldığı şeye kavuşturmak haram olmaz ise de, takvânın, himmetin az olduğunu gösterir. Mevki elde ettikten sonra, insanların gönüllerini kazanmak için, riyâ ve müdâhane ve gösteriş yapmasından korkulur. Hattâ, münâfıklık ve hakkı bâtıl ile karıştırmak ve hattâ hile ve yalan gibi tehlikeli hâller de olabilir. Helâl ile haram karışık olan şeyi yapmamak lâzımdır. Bir zaman, bir emîr, bir zâhidi ziyârete gitmiş. Zâhid, emîrin ve etrâfındakilerin kendisine yaklaşmak istediklerini anlayınca, ziyâfet vermiş. Kendisi, iri lokmaları hırs ile çabuk çabuk yemeğe başlamış. Emîr, bu hâli görünce, zâhidi beğenmeyerek, oradan ayrılmış. Zâhid, arkasından, Elhamdülillah! Rabbim beni kurtardı demiş. Mevki sâhibi olmak arzûsunu gideren en kuvvetli ilâç, insanlardan uzak durmaktır. Din ve dünya için zarûrî vazîfelerden başka, insanlar arasına karışmamalıdır.