"Ona yumuşak söz söyleyin!"

Allah adamları, küçük büyük demeden, yakınlık veya uzaklık gözetmeden, câhil-âlim ayırmadan, herkese karşı çok nazik ve edebli davranırlardı. Onlar bilirlerdi ki, Cenab-ı Hak Mûsâ ve Hârûn'u Firavun'a gönderdiği zaman kendilerine, "Ona yumuşak söz söyleyin" diye emretmişti. Halbuki Firavun kâfirlerin en kötülerinden idi. İslam büyükleri derece ve mertebe yüksekliğinin ancak, edebin yüksekliği ile hasıl olacağı düşüncesi üzerinde ittifak etmiş bulunuyordu. Edebin esası ise, kendini nâkıs (kusurlu), başkalarını kâmil (kusursuz) görmektir. Edebi az olanlar ise tam tersine, kendilerini kâmil, başkalarını nâkıs görürler. Peygamber efendimiz, bir kimsenin din kardeşine sert bir nazarla bakmasını bile iyi görmezlerdi. Meymun bin Mihran hazretleri, düğünlere davet olunduğu zaman zenginlerden ayrılır, çocukların ve fakirlerin yanına otururdu. Said bin Âmir buyurdu ki: "Bir insanı onda olmayan bir şey ile vasıflandıran kimseye, melekler lânet ederler." Bekir bin Abdullah el-Müzenî buyurdu ki: "Kendinden yaşlı birini gördüğün zaman, hürmet ve ta'zîmde bulun ve "Müslümanlıkta ve iyi amellerde o benden öndedir" diye düşün. Kendinden küçük biriyle karşılaştığın zaman onu da ta'zimle karşıla ve "Günahta ben ondan öndeyimdir" diye düşün. Sana birisi bir ikramda bulunduğu zaman "Bu Allah'ın fadlındandır, yoksa ben bunu hak etmiş değilim" diye düşün. Birinin ihanetiyle karşılaştığın zaman da, "Bu, benim kusurum sebebiyledir" de. Kimseye kimseyi suçlama, ezâ etme. İyi bil ki, komşunun köpeğine küçük bir taş atmış olsan, ona eza etmiş olursun." Muhammed bin Vâsi' buyurdu ki: "Kul, çok az dahi olsa, kendisiyle sohbette bulunan kimselere iyilikte bulunmadıkça "İhsan" makamına eremez." O, bir koyun sattığı zaman alıcıya, hayvana iyi muamele etmek gerektiği tavsiyesinde bulunur ve "Onun için de arkadaşlığın bir manası vardır" der idi. Hâtem'ül-Esam buyurdu ki: "Erkeklerin ahlâkı üç şeyde kendini gösterir: Din kardeşlerinin ahlâkını küçümsememek, ayıplarını örtmek, ezâlarına da sabır ve tahammül etmek." Tel: 0 212 - 454 38 21 www.mehmetoruc.com e-mail: mehmet.oruc@tg.com.tr