İmam-ı Gazali hazretleri buyuruyor ki: Şeytan, ibadet etmeye mani olamazsa riyâya yönlendirir. Herkes görsün de, beğensin, der. Buna cevap olarak, kendine fayda ve zarar vermek, kimsenin elinde değildir. Başkalarına ise, hiç veremezler. Böyle olan kimselerden bir şey beklemek abes olur, bâtıl olur. Fayda ve zarar veren ancak Allahü teâlâdır. Yalnız onun görmesi, bana yetişir, demelidir. Şeytan, ayrıca insanı ucba, yanî ibâdetlerini beğenmeye sevk eder. Senin gibi akıllı, uyanık kimse var mı? Bu zamanda, herkes gaflet uykusunda iken, sen ibâdet yapıyorsun, der. Buna karşılık, bu akıl ve zekâ benden değildir. Rabbimin ihsânıdır. Onun ihsânı olmasa, ibâdet yapamam demelidir. Şeytan, ibâdetlerini gizli yap. Allahü teâlâ, senin sevgini ve şerefini insanların kalbine yerleştirir, diyerek gizli riyâya düşürmek ister. Buna karşılık, ben Allahü teâlânın kuluyum. O, benim sahibimdir. İbâdetimi isterse beğenir, isterse reddeder. İnsanlara bildirip bildirmemesine karışamam, demelidir. Şeytân insanı kandırıp, dinden uzaklaştırmak için, "İbâdet yapmaya ne lüzûm var? İnsanların îmânlı mı îmânsız mı ölecekleri ezelde takdîr edilmiştir. Îmânlı ölecek olan, ibâdeti terk edince, affedilir, Cennete gider. Ezelde kâfir olarak öleceği yazılan, ne kadar ibâdet yaparsa yapsın, faydası olmaz, muhakkak Cehenneme gider. O hâlde, kendini boşuna yorma! Rahatına bak!" der. Buna cevap olarak, "Ben kulum, kulun vazîfesi, sahibinin emrini yapmaktır. Rabbim her şeyi bilir ve dilediğini yapar. Dilediğine hayır, dilediğine şer verir. Kimsede, O'na suâl sormak hakkı yoktur. Ezelde âsî isem, Rabbime itâ'at etmiş olarak Cehenneme girmeyi, âsî olarak girmeye tercih ederim. Bundan başka, Allahü teâlâ, ibâdet edenleri Cennete sokacağını, ibâdet etmeyenlere Cehennemde azâb yapacağını vadetmiştir. Allahü teâlâ vadinde sâdıktır. Vadinden dönmez" demelidir. Allahü teâlâ, insanın ihtiyârî hareketini yaratmak için, insanın irâdesini sebep kılmıştır. Bu şart olmasa da yaratır. Fakat bu şart ile, bu sebep ile yaratması âdetidir. Allahü teâlânın ezelde bilmesi ve dilemesi ve levh-ül-mahfûza yazması da, insanları mecbûr etmek olmaz. Allahü teâlâ ezelde dilediği için, levh-ül-mahfûza yazmıştır. Kulun yapacağını bildiği için, yapılmasını irâde etmiştir. Tel: 0 212 - 454 38 21 www.mehmetoruc.com e-mail: mehmet.oruc@tg.com.tr