Kasvetli komedi

İran'da seçimler yapıldı... Musavi taraftarları sokaklarda çatışıyor... İnsanlar öldürülüyor... Neyin kavgasıdır bu? diye sorulsa batılı efendilerin vereceği cevap; -Demokrasi arayışı! der. Demokrasiyi ihrac etmeye çalışan büyük efendiler, İran'da kendilerine bağlı ithalatçıları da her zaman bulmakta zorlanmıyor... İran'da bugün neler olduğunu daha iyi anlayabilmek için Amerikalı gazeteci Stephen Kınzer'in 'Şah'ın Bütün Adamları' adlı eserini okuması gerekiyor... CIA'nin 1953'te İran'da kotardığı darbenin ibret verici ayrıntılarını gün ışığına çıkartan eserde Kınzer, yoksul halkın seçtiği, demokrasiye ve anayasaya bağlı Başbakan Musaddık'ın trajik öyküsünün yanı sıra Britanya ve ABD'nin dış politikalarının inşa süreçlerini de kendine has bir üslubla anlatıyor... * Kınzer diyor ki; "28 Şubat gecesiydi... Ayaktakımını Başbakan Musaddık'ın evine doğru yürüyüşe geçmek üzere organize ettiler... Kalabalık gittikçe büyürken bir albay ile Tahran'ın en renkli haydutlarından biri olan 'Beyinsiz' lakaplı Şaban Caferi'yi taşıyan bir cip Musaddık'ın evinin ön kapısına şiddetle bindirdi... Musaddık pijamalarını dahi çıkaramadan arka bahçe duvarından atlayarak kaçmak zorunda kaldı." Ayaktakımını isyana hazırlayan ise; aylar önce Beyrut üzerinden arabasının gizli bölmelerine bir milyon dolar para saklayarak İran'a gizlice giren ve Başkan Theodore Roosevelt'in torunu olan 37 yaşındaki CIA ajanı Kermit Roosevelt'ten başkası değildir... Darbenin kod adı ise Ajax Operasyonu'dur... * Şah Rıza Pehlevi ile de görüşerek gerekli desteği alan ajan Roosevelt, petrolden daha fazla pay almak için İngiliz ve ABD'lilere direndiğinden dolayı kötü olan Başbakan Musaddık'ın devrilmesi için gerekli hazırlıkları yapıyor... Tahran'da önce haltercilere ait dernekleri organize eden ajan Roosevelt bugün herkesin bildiği o meşhur darbeyi gerçekleştiriyor... Gore Vidal'ın da dediği gibi, yazılanları okuyunca ABD'nin Afganistan, Irak gibi ülkelerde ne işler çevirdiği hakkında da fikir veriyor... Ve John la Carre ise son sözü söylüyor; "Bir milletin sözde inşa edilmesinin kasvetli komedisi... Bugünün Britanyalı ve Amerikalı okuyucuları utançtan kızaracaklar." O günden bugüne aynı oyun oynanıyor ama kimsenin yüzü utançtan kızarmıyor...