Beyaz et rekora uçuyor

Hani bir deyim var; "Pişmiş tavuğun başına gelen" diye: Başına gelmeyen kalmamış olanlar için söylenir. Aslında bunu değiştirip "Tavukçunun başına gelen" yapmalı. Adamların son senelerde başına gelmedik kalmadı çünkü. Sektörü 2004-2005'te Hormon Krizi salladı. Henüz toparlanamamışlardı ki, Kuş Gribi çöktü üzerlerine. Tam bir kâbus! Satışlar neredeyse sıfıra indi. 2010'da ise Salmonella Krizi vurdu sektörü. İflaslar... El değiştirmeler peş peşe geldi tabii. Bu arada iki tavukçunun intihar etmesi de cabası! Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği (BESD-BİR) Başkanı Zuhal Daştan 40 yıllık tavukçu. Sektörde yaşananların en canlı şahidi yani. "Bizim sektör böyle" dedi, tevekkülle. "En istikrarlı dönemlerimizde bile 6 ay kazanır, 6 ay kaybederiz." Balık en büyük rakipleri. Tüketici kış aylarında balığı tercih ediyor. Dolayısıyla piliç üreticisi yazı iple çekiyor. Bütün bunlara rağmen sektör göz dolduran bir büyüme gösterdi. Türkiye'de kişi başına 20 kilogram beyaz et düşüyor. Ki, hiç de küçümsenecek bir oran değil bu. ABD en fazla beyaz et tüketen ülke. Orada bile 40 kilogram. Avrupa'da ise 30. Türkiye'de 50 sene önce beyaz et lüks tüketim maddesiydi. İtibarlı misafire ikram edilirdi daha ziyade. Kırmızı et ve balık hem ucuz, hem boldu. Şimdiyse tam tersi. Türkiye'de kişi başına 10 kilogram kırmızı et düştüğünü de söyleyeyim ki ne dediğim daha iyi anlaşılsın. Türkiye 2010 yılında 1 milyon 400 bin ton tavuk üretti. Bu yıl ise 1 milyon 600 bin ton üretim hedefliyor. Hemen belirteyim ki, bu üretimin yüzde 90'ını 10 firma gerçekleştiriyor. Önemli bu. Önemli çünkü, üretim gibi hijyen de denetlenebiliyor. Piliç eti besin değeri yüksek bir ürün ve aynı zamanda ucuz: 4-5 TL. Ayrıca kanatlı hayvanın beslenmesine gösterilen hassasiyet insana gösterilmiyor, desem; başım ağrımaz! Barındıkları yerin nemi, ısısı, temizliği ve bakımı da öyle. Hayvanlar hasta olmasın diye antibiyotik verdiklerini de belirten Daştan, "Kesime bir hafta kala durduruyoruz antibiyotik kullanmayı" dedi. Bu süre yeterli bir süre. Antibiyotiğin etkisi kalmıyor. Beyaz et sektörü geçen sene yüzde 14 büyüdü. Bu seneki hedef ise yüzde 18. Antalya'da gerçekleştirilen Beyaz Et Kongresi'nde konuşan Zuhal Daştan 2023 üretim hedeflerinin 3 milyon ton olduğunu söyleyerek; "2 milyar 500 bin dolar da ihracat yapmayı hedefliyoruz" dedi. Bu hedeflerin hepsi gerçekleştirilmesi mümkün hedefler ama bazı şartlar yerine getirildiği takdirde! Maliyetlerin aşağı çekilmesi lazım. Sektör mısır ve soya küspesi kullanıyor piliçleri beslerken. Türkiye ihtiyacı olan mısırı üretmeye başladı ama her sene 2 milyon ton soya ithal ediyor hâlâ. Bunun hem GDO riski var, hem de pahalı. Tedbir alınırsa sektör uçar.