"Çelebi" olmak kolay mı?

Budapeşte'deyim ve bu yazıyı oradan yazıyorum. Çelebi Holding malum Budapeşte Ferihegy Havalimanı yer hizmetleri ihalesini kazandı. 30 milyon euro bedelli bu ihale ile global Türk şirketi kimliğini de kazanan Çelebi Holding, vakit geçirmeden kolları sıvadı ve Macaristan'da kurduğu Çelebi Ground Handling Hungary Ltd. şirketi ile 9 milyon euroluk bir yatırım daha gerçekleştirip ekipmanlarını takviye etti. Budapeşte'de gerçekleştirilen imza töreninin ardından sohbet etme fırsatı bulduğum Çelebi Holding Yönetim Kurulu Başkanı Can Çelebioğlu'ndan bu başarının öyküsünü dinledim. Çok enteresandı. Çelebi Holding'in bu öyküsü aslında tam bir Türkiye fotoğrafı! O karenin içinde Türkiye'nin ekonomisinden sosyal yapısına, siyasi iradesinden bürokrasisine kadar her bir şeyi görmek mümkün. 1958 senesinde emekli bir pilot olan Ali Cavit Çelebioğlu tarafından kurulan Çelebi Hava Servisi, Türkiye'nin yer hizmeti veren ilk özel şirketi. Uçaklarının zamanında kalkması için hizmet veren bu mütevazı şirket, canhışar bir vaziyette çalışıyor az sayıdaki işçi ve ekipmanıyla. O günlere geri dönüp bir düşünün. Sadece Türkiye değil, Avrupa ülkelerinde dahi havayolu şirketlerinin hepsi devletin. Yer hizmetleri, terminal işletmeciliği ve catering dahil her bir işi kamu yapıyor. Bu konunun tek istisnası Amerika. Orada bütün bu hizmetleri özel sektör ifa ediyor. Amerika çok uzak ve o günkü Türk kafası, böyle şeyleri değil yapmak, düşünmeye bile müsait değil!.. Avrupa ise devletçi zihniyeti bir türlü yıkamıyor. Ta 1990'lı yıllara kadar da değişmedi bu düşünce tarzı. Cavit Çelebioğlu, daha 1958 senesinde Türkiye'yi Avrupa'nın önüne geçermiş bir kişi. Fakat, böyle diye ona kimse ödül vermiyor tabii. Hatta, devletin işine burnunu sokuyor, diye ha bire tu kaka ediyorlar. Her sene yenilenen ruhsatla çalışıyor ve canı sıkılan, "Kapatırız ha!" diye tehdit ediyor onu. Çelebioğlu işinde ne kadar sebatkârsa, prensiplerinde de o kadar ketum ve asla taviz vermeyen bir yapıya sahip. Yapılan tehditlerin hiçbirisi onu yıldırmıyor. Aile boyu "Kapatırız, ha!" 1968 senesine gelindiğinde "Peki" diyor ona Ankara bürokrasisi. "Bu işi iyi yapıyorsun. Gel, devam et!" Cavit Çelebioğlu seviniyor tabii. Bulup buşurup yeni yatırımlar yapıyor. Her zaman olduğu gibi işinde yine bir numara. O konuda asla taviz vermiyor zaten. Tam başının üzerinde "Demokles'in Kılıcı" gibi sallanan "Kapatırız, ha!" tehdidi bitti düşüncesindeyken; yine çağırıyorlar onu. "Bu iş böyle olmuyor. Sen, devletin sırtında asalak gibi yaşıyorsun. Kapatacağız!" Sene 1974: Siyasi konjonktür değişmiş, devletçiler iş başında... Cavit Çelebioğlu, aynı zamanda hukukçu. Tehditlere kulak asmıyor ve hakkını arıyor; hem de sonuna kadar. Kapatmıyorlar ama kapatmaktan beter ediyorlar. Çelebi Hava Servisi'nin verdiği yer hizmetlerinden memnun olan yabancı havayolu şirketleri onunla çalışmak istiyorlar ama "Ya kapanırsa" korkusu, onları da uzak tutuyor Çelebi ile iş yapmaktan!.. Cavit Çelebioğlu'nu seven dostları "Bırak" diyorlar. "Devletle kim baş etmiş de sen edeceksin!" Dedim ya, Çelebioğlu inat adam. "Ben" diyor, "Haydut muyum da devleti soyayım. Hizmet ediyorum!" Cavit Çelebioğlu 1982 senesinde vefat ediyor. Oğlu Can, henüz 19 yaşında. Babasının misyonuna sımsıkı sarılı. "Babamın yolunda gideceğim" diyor ve dalıyor işe. Babasının başı üstünde sallanan kılıç şimdi onu tehdit ediyor: "Kapatırız, ha!" Derken, Özal'ın ANAP'ı iktidar oluyor. Rahmetli Özal'ın ağzından hiç düşmeyen bir laf varsa; o da, özelleştirme. Çelebi ailesi şöyle derin bir "Oh" çekecek belki ama bürokrasi henüz bildiğini okuyor. Dolayısıyla, mümkün olmuyor bu. 1.5 milyon dolarlık bir yatırım yapmaları lazım fakat "Kapatırız, ha" denildiği için ne yapacağını bilemiyor genç Can Çelebioğlu. Uzun sürmüyor tabii bu tedirginliği. "Ne olursa olsun, yapacağım bu yatırımı!" 1984 senesinde Özal'a intikal ettiriliyor konu. O da Ulaştırma Bakanı Veysel Atasoy'a talimat veriyor ve sular duruluyor. Şimdi yer hizmetleri de, terminal işletmeciliği de özel sektör tarafından yapılıyor tabii. Burada Çelebi ailesinin ısrarcılığının ve işlerini sevmelerinin rolünü inkâr etmek mümkün mü? Çelebi Holding bugün yer hizmetinden, terminal işletmeciliğine kadar birçok sivil havacılık konusunda bir numara ve Hindistan'da girdiği ihalenin sonucunu bekliyor.