Erzurum kan kaybediyor!..

O güzelim dadaş kenti Erzurum mahzun bugünlerde; hiç de layık olmadığı bir yerde duruyor çünkü. İnsanın yüreği sızlatan bir manzara. İstanbul kuyumcularından birçoğu Erzurumlu. Hemen hepsi, oltu taşı işlemeciliğinden geldi bu noktaya. Oltu taşı Erzurum'un simgesi. Kolundaki altın bileziği borçlu olduğu Erzurum'a belki onlar da yatırım yapmak isterler ama proje yok!.. Dolayısıyla, Erzurum kan kaybediyor, Erzurumlu seyrediyor!.. Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası (ETSO) Yönetim Kurulu Başkanı Muammer Cindilli çalışkan bir insan. Akıllı da. Fakat, hemen her bölgede olduğu gibi Erzurum'un da komşuları ile arası pek hoş değil. Erzurum'a yapılacak olan bir tesise en başta Sarıkamış mani olmaya çalışıyor! Bu refleks, dediğim gibi salt Erzurum'un veya Sarıkamış'a mahsus değil. Adıyaman ile Malatya'nın da meselesi bu. Şanlıurfa ile Diyarbakır'ın da. Ülkenin hemen her ilinde durum aynı; hepsi nedense komşusuyla kavgalı!.. "Halbuki" dedi Muammer Cindilli. "Erzurum'un menfaati aynı zamanda Sarıkamış'ın menfaati." Çok doğru bir tespit bu. İngilizce bir terim olmasına rağmen dünyanın son senelerde en çok kullandığı sözlerden birisi haline gelen "win-win"i; yani "kazan-kazan"ı bir türlü öğrenemediğimiz için oluyor bütün bunlar. Senin kazancın benim kazancım! Sen de kazan, ben de kazanayım! Hayır. Biz bunun tam tersini yapıyoruz maalesef: Ne sen kazan, ne de ben! Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Doğu ve Güneydoğu Anadolu'nun kalkınması için proje istiyor; "Ne gerekiyorsa yapın. Ben arkanızdayım" diyor ama komşular arasındaki husumet mani oluyor bölgenin kalkınmasına! Muammer Cindilli öyle şeyler anlattı ki, dinleyenin üzülmemesi mümkün değil. Beş sene önce Türkiye'de satılan araçların yüzde 1.5-2'si Erzurumlular tarafından alınırmış. Bugün ise binde 4 bu oran!.. Yüzde yarım bile değil yani. Türkiye'nin toplam ihracatının 8 milyar dolar olduğu dönemde bunun 180 milyon dolarlık kısmını Erzurum gerçekleştiriyordu. Bugün Türkiye 80 milyar dolar ihracat yapıyor ama Erzurum'un ihracatı sadece 8 milyon dolar. Protesto olan senetlerde ise artış yüzde 50! Açılan şirket sayısı geçen sene 435 iken, bu sene 325'de kalmış. Yüzde 25 düşüş var yani. Halkta para kalmayınca, esnafın durumu da kötüleşiyor haliyle. Erzurum'da kimsenin yatırım yapmaya takati kalmamış. Yüzde 300 fakirleşmiş yöre halkı! İnovasyon lazım Erzurum'a TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ile birlikte gittik. Erzurum Atatürk Üniversitesi'nin 50. kuruluş yıl dönümü münasebetiyle yapılan konferansta konuşan Hisarcıklıoğlu, Erzurum'un kalkınması için inovasyona ihtiyaç olduğunun altını çizdi ve bu sistemi işletebilmek için Erzurumluya da belli görevler düştüğünü söyledi. Doğru. Şayet Erzurum, kendini toparlayacaksa Erzurumlunun da yapacağı var bu süreç içinde. Erzurum hayvancılığıyla meşhur bir yöre. Et ithalatı yörenin canına okudu tamam da Erzurumlunun yapacağı hiç mi bir şey yoktu? Cağ kebap mesela. Nefis bir yiyecek fakat tanıtımı için kimse bir şey yapmıyor! Neden? Eti işleyip bu güzel yiyeceği bir marka haline getirmek çok mu zor acaba? Hekeza Oltu taşı. Oltu taşı gümüş takı tasarımı için bazı çalışmalar yapılıyor ama yeterli değil. Bu iş Erzurumlunun işi. Oltu taşını bir dünya markası yapamadılar! Elbette ki devlet desteği olmadan olmaz bunların hiçbirisi ama devleti harekete geçirmek için evvel emirde proje lazım. Hani? Sen-ben kavgası bitiriyor tabii ahalinin enerjisini. Kabiliyetini fuzuli kavgalarda heba eden bir toplum ne yapabilir ki?.. Üstüne üstlük Erzurum göç de alıyor. Siyasi bunalıma sebep olacak kadar hem de. Erzurum'un hem kendi insanıyla, hem komşularıyla barışık olması ve toplu kalkınmanın yolunu araması lazım. Tabii ki devletin yardımı şart. Erzurum da teşvik alan iller arasında ama yatırım yapan yok ki, teşvik alsın!.. Kış sporları Erzurum ve havalisini ihya edecek kadar mühim bir konu ama Sarıkamış'la çekişmekten ortak aklı bulmaya vakitleri kalmıyor. Hisarcıklıoğlu'nun dediği gibi "5350 Sayılı Teşvik Kanunu Doğu illeri için çıkarıldı ama bu uygulamadan memnun olan 9 il var; onlar da batı illeri." Erzurum için kesinlikle farklı bir teşvik uygulamasının devreye sokulması lazım.