"Kart hamili yakınımdır" dönemi bitiyor

Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun yürürlüğe girdi. Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, bu kanunla tüketicinin gelişmiş ülke tüketicilerinin sahip olduğu haklara kavuştuğunu söyledi.

İşletmeler sattıkları ürünün üzerine kendilerinden başkasının okumasına imkan vermeyen,  küçücük puntolarla notlar düşüyor ve böylece ürünün kusurlarını gizliyorlardı. Yeni kanun bunun önüne geçmek maksadıyla çıkarıldı. Tüketicinin taraf olduğu sözleşmedeki yazı karakterinin en az 12 punto büyüklüğünde olması şart koşuluyor yeni kanunda. Sözleşme metninin anlaşılabilir bir dille yazılması da gerekiyor ayrıca.

Tüketicinin sözleşme yapmadan önce bilgilendirilmesi ve her türlü masraf hakkında kendisine bilgi verilmesi de şartlardan bir diğeri. 

Sözleşmede zikredilen şartların keyfi bir şekilde tek taraflı olarak ve tüketicinin aleyhine değiştirilmesi de yasaklandı.

Tüketiciden haksız yere talep edilen ücret, masraf ve komisyon alınmasının önüne geçildi. Bankalar yıllık aidatı olmayan kredi kartı çıkarmaya mecbur bırakıldı. Uymayan bankaya 5 milyon lira ceza geldi. Tüketicinin yazılı veya kalıcı talebi olmadan kullandığı kredi ile ilgili sigorta yaptırılması da söz konusu olamayacak artık.

Tatil ya da gezmek maksadıyla paket tur sözleşmesi yapılmadan önce tüketiciye ön bilgi verilmesi mecburi hale getirildi. Tüketici, boşa harcanan tatil zamanı için tazminat talep etme hakkına kavuştu.

Ön ödemeli konut satışı yasaklandı. Maketten satış yok artık.

Tüketici için en belalı konulardan biri de bileşik faizdi hiç şüphesiz. Temerrüt hali de dahil olmak üzere bileşik faiz uygulamasına son verildi.

Elektrik, su, doğalgaz, internet, telefon gibi tüm aboneliklerde tüketici istediği zaman abonelik sözleşmesini feshedebilme hakkına kavuştu.

Bunlar önemli değişiklikler. Kanun şart olmuştu. Eski kanundaki mevcut boşlukları fırsat bilen firma ve satıcılar, vatandaşın kanını emen asalak misali, piyasayı kontrollerine almış ve tüketiciyi canından bezdirmişti. Kanunla birlikte tüketici yeni haklara kavuştu.

Da... kanun her şey demek değil; onu da unutmamak lazım. Uygulanmasında aksaklıklar olursa, tüketicinin başı yine ağrır.

Türk toplumu "kart hamili yakınımdır" kültüründen geliyor. Kamu dairesinde işe girmek ya da bir meselesini halletmek için torpil bulmak zorunda bırakılmıştı. En ufak bir hakkını aramak için dahi "torpil" peşinde koşuyordu benim garip vatandaşım. 

Hakeza trafik. Her türlü kanun vardı. Kurallar beynelmileldi ama trafikteki keşmekeş uzun müddet sürdü. Cezalar artıp denetlemeler yoğunlaşınca, sistem yerli yerine oturmaya başladı.

Tüketici haklarında da durum aynı. Şayet iyi denetlenmez ve bürokrasi azaltılmazsa kanun lafta kalır. Ki, bu da işleri daha da içinden çıkılmaz hale getirir.

Tüketicinin şikayetini bildireceği organlara hemen ulaşabilmesi lazım bir kere. Onun için de sistemin yaygınlaştırılması gerekiyor.