Körfez fonlarının gözü Türkiye'de

İSTANBUL- 11 Eylül'den sonra ABD ve Avrupa'da yaşayan Körfez ülkesi halkı panikledi. Hem ABD ve hem de Avrupa, bu ülke insanlarına potansiyel suçlu muamelesi yaptı çünkü. Bu tavır, Körfez kökenli olanları huzursuz etti. Aynı huzursuzluk onlara ait olup da ABD ve Avrupa bankalarında yatan paralar için de geçerli. Bilgiler farklı ama en az 800 milyar dolar olduğu söyleniyor bu paranın. Batı bankalarında yatan bu paralar güvenli bir yer bulsa hemen uçup gideceğe benziyor fakat yok. Onun için de yine o ülkelerde duruyor. Hepsi değilse de büyük bir kısmı orada. 11 Aralık'ta İstanbul'da düzenlenecek bir konferans var. Konusu, Körfez ülkelerindeki fonlardan faydalanma imkanları... Türk işadamı, sanayici ve yöneticilerini yakından ilgilendiriyor bu konferans. İslam Kalkınma Bankası, Bahreyn Bankalar ve Finansal Fonlar Başkanı gibi çok önemli konukları ağırlayacak olan bu konferansta hem projelerin, hem de kredi imkanlarının görüşülüp bir karara bağlanacağını bildiren Prof. Dr. Haşmet Başar, "Bu fonlar Türkiye'ye bir soluk aldırabilir" dedi. Sütunlarımıza misafir ettiğimiz Haşmet Başar'a sorduğumuz sorulara, çok enteresan ve bir o kadar da önemli cevaplar verdi. Faydalı olacağı düşüncesiyle; işte soru, işte cevap: Batıdaki 2 trilyon dolar * Batıdaki Körfez sermayesinin uçtuğu söyleniyor. Doğru mu? Başar: "Son 25 yıl içerisinde sadece Arap ülkelerinden petrol geliri olarak batıya giden miktarın 3 trilyon dolar olduğu söyleniyor. Bunun 2 trilyon doları mülke yatırılmış. Kansas'ta villa, Sanfiransisko'dan okyanus dalgalarını gören yalılar veya İspanya ve Mısır'da önemli mülkler alınmış. Doğu zihniyeti bu alanda da kendini göstermiş ve geleceği garantiye almak isteyen bu insanlar gayrimenkul satın almışlar." * 2 trilyon dolar büyük para? Başar: "Geriye kalan bir trilyon dolar var bir de." * Doğru ya. O ne olmuş, efendim? Bankalarda 1 trilyon dolar * Başar: "Çeşitli bankalarda veya yatırım kuruluşlarında olduğu belirtiliyor bu paranın. Bu söylenenlerin 800 milyar ila bir trilyon dolar arasında olduğu hususunda herkes ittifak halinde." * Bu para nakit mi? Başar: "Evet, nakit. Hisse senedi, tahvil gibi her an nakte çevrilebilecek yatırım araçlarında yani." * Amerika'da daha mı çoktur bu paralar? Başar: "Evet. Bunun asgari 500 milyar doları ABD'de, 300 milyar doları da Avrupa'da. 11 Eylül olayından sonra iki rahatsızlık birden baş gösterdi." * Ne gibi bir rahatsızlık? Başar: Petrol üreticisi ülke insanlarının duyduğu bir rahatsızlık var bir kere. Bir de tabii batılıların kendi rahatsızlığı." * Bu endişeler çok ciddi boyutta mı? Başar: "Evet. İran İhtilal'inde bile olmamıştı böyle bir tedirginlik. Humeyni Rejimi'nin başladığı dönemde İranlıların paralarını alıp çıkarmalarına ABD müsaade etmedi. Fonlar donduruldu ve İranlının parası yine ABD'de kaldı." Dolarlar ülke arıyor * ABD şimdi tutamıyor mu bu fonları? Başar: "Körfez ülkesi insanları İran olayında yaşanan hadiseleri yaşamamak için parasını çekmek istiyor ama nereye götürecek bu parayı?" * Belki de hepsinden önemlisi bu. Değil mi? Başar: "Gayet tabii. Para güven ister. Güven yoksa gitmez oraya para. Her şeye rağmen ABD ve Avrupa'da beklemesinin sebebi bu işte." * Hiç çıkan olmamış mıdır acaba? Başar: "Belki yüzde 10'u çıkmıştır. hepsi o." * Ama tedirginlik devam ediyor, değil mi?" Başar: "Ediyor tabii. Güvenli bir ortam bulsa, hemen gider. Paranın önemli bir kısmı hâlâ ABD ve Avrupa bankalarında, borsalarında duruyor." Türkiye çok şanslı * Peki, çıkan bu yaklaşık 100 milyar dolar nereye gitmiştir? Bu para Türkiye'ye gelir mi? Başar: "Burası çok önemli. Türkiye'de şu anda tek başına bir iktidar var. Onlar için çok önemli bu. Türkiye için de tabii. Dış ülkelerin hepsinde Türkiye'ye güven var. Siyasi istikrarın tesis edilmesinden dolayı onlar da memnun. Memnun çünkü, iki de bir değişen hükümetlerin sebep olduğu istikrarsızlık yok şimdi Türkiye'de. Bu sebeple Türkiye, yatırım yapılmaya değer ülkeler kategorisinde yer alıyor." * Bu güzel haber. Başka var mı böyle güzellikler? Başar: "İkinci bir gelişme de şu: Türkiye'nin uygulanan ekonomik politikalardaki başarısından dolayı IMF'nin ona yeşil ışık yakması da çok olumlu bulunuyor dış ülkelerde. Bir üçüncüsü de finans dünyasındaki gelişme." * Nedir o? Bahreyn bu işin merkezi Başar: Dünyada sayısız banka var ama tüm finans hareketinin yüzde 75'ini dünyanın bin bankası yapıyor. Bu bin bankanın ilk ellisi çok önemli olduğu gibi etkili de. Bu elli banka bugün Bahreyn'de faaliyet gösteriyor. Hepsinin şubesi var orada." * Unakıtan'ın oraya gidiş sebebi bu mu? Başar: "Evet. Faizsiz bankalar da devletlere borç veriyor artık. Yeni modeller, deniyor bunlara." * Nasıl oluyor bu? Başar: "Devlet garantisi alıyor ve borç veriyorlar. Tek farkı, fonların nerede kullanılacağının şarta bağlı olması. Mesela, alt yapıda kullan diyor. Bilişim yatırımı için veriyor. Gazino açmaya müsaade etmiyor yani." * Garantörü kim oluyor bu borcun? Başar: "Devlet tabii. Bu fonların kulandırılmasında yabancı bankalarla da işbirliği yapılıyor ve çok büyük fonlar çıkıyor ortaya." Sahibini arayan milyar dolarlar... * Hangi ülkeler yararlanıyor bu fonlardan? Başar: "Malezya, Endonezya, Pakistan faydalanıyor. Türkiye'nin de bu fonlardan yararlanma imkanı var tabii. Bir çehresi bu. Bir diğeri de, belki de en önemlisi şirketlere veriliyor olması bu kredinin. Türkiye'deki bankalarla işbirliği yapıyorlar. Araştırmayı Türk bankası yapıyor, fonu Körfez bankaları veriyor." * Türkiye'nin politik yapısına nasıl bakıyorlar? Başar: "Geçmiş koalisyon dönemlerinde her ülkenin yaşadığı zorluğu haliyle onlar da yaşıyordu. Ortaklardan birinin yazdığını, diğeri bozardı, biliyorsunuz. Her plan ve proje yeni baştan silbaştandı. Bu hükümetin uzun süre devam edeceği kanaati var. Paranın gelmesini de zaten uzun dönemli istikrarlar temin edebilir. Koalisyonlar olsa bu olmazdı." * Turizm gibi alanlara yatırım yapmayı düşünüyorlar mı? Başar: "Daha ziyade yeni teknolojilere yatırım yapmayı düşünüyorlar. Gıda sektörüne çok önem veriyorlar." * Gayrimenkul için ne düşünüyorlar? Başar: "Türkiye'nin bu konuda aldığı karar onlar için çok önemli. Az önce de söyledim. 2 trilyon dolarlık dışarı gitmiş ve hepsi gayrimenkulde. Çok büyük bir rakam. Sadece İspanya'da alınan mülkün haddi hesabı yok. Hakeza Fransa, İspanya, İngiltere. İskoçya bile öyle. Bu ülkeler çok büyük para çekmişler, gayrimenkul satışından dolayı. Özal'ın çıkardığı kanun işlemiş olsaydı, Türkiye'de çok yatırımcı çekerdi ama olmadı maalesef." Faizsiz bankacılığın kalbi İstanbul'da atacak * Sizin tertiplediğiniz bir kongre var. Körfez ülkelerindeki fonlardan faydalanmak isteyenlere yönelik bir kongre mi olacak bu? Başar: "Evet. 11 Aralık Perşembe günü yapıyoruz bu konferansı. İşadamları, sanayiciler ve şirket yöneticileri için yeni imkanlar sunan bir yapısı var bu konferansın. Özel teşebbüsü destekleme fonu ve banka başkanları geliyor. Bir de Bahreyn heyeti. Çeşitli sektörlerin temsilcileri var bunların arasında. Ayrıca Muhammed El Halife de geliyor, ki bu zat bir numaralı adamı bu sektörün. Bire bir görüşme imkanı olacak haliyle."