Otomobil mi, uçak mı?

Dünyanın en büyük havacılık firmalarından biri olan Boeing, 2012 senesinde 68 milyar dolar ciro gerçekleştirdi. Savaş uçakları ve motor üreten United Technologies Corporation (UTC) ise 58 milyar dolarla kapadı seneyi. Bu iki şirketin cirosu Türkiye'nin "500 Büyük Sanayi Kuruluşu"nun cirosundan daha fazla.

Dünya savunma sanayi pazar büyüklüğü 2 trilyon doların üzerinde. Bu pazar da Türkiye Gayri Safi Yurt İçi Hasılası'nın (GSYİH) üç katı. Bu sektörlerin cirosu büyük de kârlılığı küçük mü? O da büyük.

Dünya ne kadar barıştan söz ederse etsin, savunma sanayiinden vazgeçemiyor. "Savunma sanayii güçlü olmayan ülkelerin tam bağımsız olduğu söylenemez" denilmesi de bu gerçeğin bir ifadesi zaten. 

Türkiye son senelerde savunma sanayiine ağırlık vermeye başladı. Tanktı, tüfekti, insansız hava taşıtı derken; bir kısım ihtiyacını kendisi üretmeye başladı. Yerli yatırım artıyor. Yabancı firmalarla ortaklıklar yapılıyor. Çok da iyi oluyor.

Savunma sanayii sadece siyasi fonksiyonu olan bir sanayi değil çünkü. Sosyal ve ekonomik alanı da fazlasıyla etkiliyor. Türkiye ihracatçı bir ülke ama gerçekleştirdiği ihracatın hemen hepsi katma değeri düşük ürünler. İthalatı ise tam tersi. Enerji başta olmak üzere her ithalatı pahalı. Bu da cari açık problemi ile karşı karşıya bırakıyor Türkiye'yi.

Savunma sanayii ve havacılık ise katma değeri yüksek ürün üretiyor. Türkiye bu alana geçmek suretiyle daha fazla kazanma fırsatını yakaladı. 1980'li yıllarda Türk firmaları oto yan sanayinden bihaberdi. Türkiye otomobili ithal ettiği gibi yedek parçayı da ithal ediyordu.

Sene 2014. Türkiye hem otomobil üretiyor, hem otomobil yedek parçası. Yedek parça ihracatı da göz ardı edilemeyecek kadar ciddi boyutlara ulaştı. Kalite ve standardı yüksek oto yedek parçası üretiminde başarılı olan Türk firmaları, bu tecrübelerini havacılık sektörüne taşıdı ve şimdi Boeing ve Airbus başta olmak üzere birçok uçağa yedek parça üretiyor.

Otomobil üretiminde Amerika, Almanya, Japonya ve Güney Kore çok iddialı ve dünya otomobil üretiminin yüzde 80'den fazlasını bu dört ülke gerçekleştiriyor. Geriye kalan pazarda ise yüzlerce otomobil firması rekabet ediyor. Bu şartlarda rekabet etme şansı yok denecek kadar az. Uçak sanayi öyle değil ama.. Pazarda ABD ve Fransa var. Türkiye'nin kendi uçağını kendisi yapabilir ve yaparsa, köşe olur. Hem de katma değeri yüksek ürün üretmenin keyfini sürer.

Türkiye bu sektörlere ciddi kamu desteği veriyor. Ayrıca hava yolu taşımacılığı gün geçtikçe artıyor. Uçağa duyduğu ihtiyaç biteceğe benzemiyor yani. Uçak üretimini gündemine alması lazım.

.....

Görevde kaldığı 6 sene içinde Türk ihracatına önemli katkı sağlayan Mehmet Büyükekşi yeniden TİM Başkanı seçildi. Önümüzdeki 4 sene içinde kendisinden ciddi reformlar ve hizmetler beklenen Büyükekşi'yi tebrik eder, başarılar dilerim.