Şakacı FED! Dünyanın yüreğini ağzına getirdi

ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Bernanke çok şakacı adammış da haberimiz yokmuş! Şubat ayında "tahvil alımlarını azaltabiliriz" şeklinde bir açıklama yapıp tüm dünya piyasalarını sağa yatırdı. Ertesi ay sola. Sonraki her ay yaptığı "Düşünüyoruz" ya da "Şimdilik düşünmüyoruz" açıklamaları ile de çalkalandırdı da çalkalandırdı. Bu arada faizler ve dolar yükseldi, borsalar ve altın değer kaybetti.

En son "Eylül ayında dananın kuyruğu kopar" noktasına gelindi ki, dünya soluğunu tutup 18 Eylül 2013 Çarşamba günü gerçekleştirilecek olan FED Toplantısı'nı beklemeye başladı. Aaa bir de ne görelim? Bernanke, "Veriler uygun değil. Tahvil alımına devam edeceğiz" deyiverdi.  "1 Nisan Şakası" gibi.

"Veri" dediği de işsizlik. ABD'de işsizlik oranı yüzde 7.2 olarak açıklandı. Bernanke, "Yüzde 6.5'in altına inmeden, faiz artırımı olmaz" diyor. Bir de enflasyon vardı tabii FED'in verileri arasında ama o da düşük bir oran: Haziran itibariyle yüzde 1.8; fazla yüksek değil yani. Bir diğer dikkat ettikleri husus ise gayrimenkul faizleri. Konut kredisi faizlerinin fazla yükselmesini istemiyorlar.

Da... FED'in esas maksadı başka. Dünyaya güç gösterisi yapıyor. ABD malum her ay 85 milyar dolar tutarında tahvil satın alıyor. Ülkeler kuyrukta... "Alan memnun, satan memnun. Ne var bunda" denilebilir. İşte kritik nokta burası. FED satın aldığı o tahvillerin bedelini karşılıksız bastığı dolar ile ödüyor! Bugüne kadar 3 trilyon dolara yakın para sürdü dünya piyasasına bu yolla! Ülkeler bile bile alıyor bu yeşil dolarları. Haliyle piyasalarda para bollaştı ve tabii ucuzladı. Bilhassa gelişmekte olan ülkeler bayılıyor bu paraya!

Bu durum dengeleri bozuyor ama kimin umurunda. Bağımlı olmuşlar bir kere! Karşılıksız dolar tedavülde dolaşır da altın değerlenmez mi? Ne de olsa esas para o. Altın fiyatları yükseldi de yükseldi. FED sene başında "tahvil alımını durduracağım" deyince altın fiyatları gerilemişti ama önceki gün yaptığı açıklamadan sonra tekrar yükseldi ve onsu  bin 300 dolardan bin 345 dolara çıktı.

Gelelim bundan sonrasına. FED şayet işsizlik oranlarını dikkate alacak olursa "daralma stratejisi" daha uzun süre askıda kalır. Bernanke, "Yüzde 6.5'in altına inmesi lazım" diyor ama esas hedefleri yüzde 5.5-6 aralığı. Ki, bu akşamdan sabaha olacak şey değil. En erken 2015'e kadar beklemeleri lazım. Fakat dünyadaki gelişmeler de önemli ve "tahvil alım programı"nı esas etkileyecek olan bu.

FED kararlarından sonra Türkiye'de dolar 1.95'in altına indi. Borsa 80 bin sınırını zorladı. Piyasanın morali düzeldi yani. Fakat her an her şey olabilir. Dikkatli olmak lazım. Bilhassa dış borç alacak olan firmaların euro cinsi borçlanmalarını tavsiye ederiz. Dolar her an sürpriz yapabilir çünkü. Hele uzun vadede çok daha dikkatli olmak lazım.