Se­ne­le­rin bi­ri­ki­mi­ni kay­bet­me­ye­lim

Tür­ki­ye ih­ra­ca­tı­nın yüz­de 87'si sa­na­yi ürü­nü. Ma­lum, oto­mo­tiv ih­ra­cat li­de­ri. Teks­til ve kon­fek­si­yon ise uzun za­man lo­ko­mo­tif gö­re­vi­ni ifa et­ti. Bir de elek­trik ve elek­tro­nik sek­tö­rü var ta­bi­i. Bun­la­rı ta­kip eden ma­ki­ne, ma­den ve mer­mer sek­tö­rü ise her ge­çen gün bü­yü­yor. Bi­raz da ta­rım ürü­nü ve ba­lık. Bu sek­tör­ler bir yan­dan ih­ra­cat yap­tı, bir yan­dan da ya­tı­rım. Ya­tı­rım yap­ma­la­rı ge­re­ki­yor­du çün­kü, ih­ra­cat po­tan­si­ye­li var­dı ve ön­le­ri açık­tı. Fa­kat, he­sap­ta ol­ma­yan glo­bal kriz her şe­yi al­tüst et­ti! Glo­bal Kriz ilk ön­ce oto­mo­ti­vi vur­du. Oto­mo­bil kre­di ile alı­nan bir tü­ke­tim ma­lı. Dün­ya eko­no­mi­si kri­ze gi­rin­ce fi­nans bul­mak­ta zor­la­nan ban­ka­lar tü­ke­ti­ci­ye ver­di­ği kre­di mus­lu­ğu­nu kıs­tı. Bü­tün dün­ya­da böy­le ol­du bu. Oto­mo­bil sa­tan ga­le­ri sa­hi­bi ar­ka­daş­lar­la gö­rü­şü­yo­rum. Ey­lül'e ka­dar ay­da or­ta­la­ma 200 oto­mo­bil sa­tan bir ba­yi Ekim ayın­da 20-25 oto­mo­bil an­cak sa­ta­bil­miş. Ka­sım ayın­da oto­mo­tiv üre­ti­min­de­ki dü­şüş ise yüz­de 38. Önü­müz­de­ki ay­lar­da da de­vam ede­cek bu ge­ri­le­me! Dü­şü­şü gö­rü­yor mu­su­nuz? Tür­ki­ye'de böy­le de di­ğer ül­ke­ler­de fark­lı san­ma­yın; hep ay­nı. Hat­ta, ba­tı­da da­ha bü­yük dü­şüş var!.. Ne ola­cak şim­di? Ta­şıt Araç­la­rı Yan Sa­na­yi (TAY­SAD) Yö­ne­tim Ku­ru­lu Baş­ka­nı Ömer Bur­ha­noğ­lu, "Ne ola­ca­ğı var mı" de­di. "Ya­tı­rı­ma de­vam ede­ce­ğiz. Sek­tö­rün ge­le­ce­ği­ne gü­ve­ni­yo­ruz çün­kü." De­me­si­ne de­di ama kriz bi­tin­ce­ye ka­dar na­sıl ayak­ta ka­la­cak­lar? Fi­nans­man ol­ma­dan o gün­le­re çı­kıl­maz ki!.. Bu­na iki ara­da bir de­re­de kal­mak de­nir. Bir ta­raf­ta kriz bit­tik­ten son­ra bü­yü­me­yi sür­dür­me im­kâ­nı, bir yan­da fi­nans sı­kın­tı­sı. Bur­ha­noğ­lu, bir­çok ba­tı­lı fir­ma­nın bu kriz­de zo­ra gi­re­ce­ği ve ya­tı­rım­la­rı­nı Tür­ki­ye'yi kay­dı­ra­ca­ğı ger­çe­ğin­den bah­se­di­yor. 5 mil­yon adet oto­mo­bil üre­ti­mi, 50 mil­yar do­lar ih­ra­cat he­de­fi var sek­tö­rün ay­rı­ca. Ah kre­di. Ah pa­ra. Gö­zün kör ol­sun emi!.. Ban­ka­lar ken­di­le­ri­ni kur­tar­ma te­la­şın­da. Exim­bank'ın ahım şa­hım bir fi­nans gü­cü yok. Mer­kez Ban­ka­sı ise re­zerv eri­me­sin­den kor­ku­yor!.. İş dö­nüp do­la­şıp fi­nans­man­da dü­ğüm­le­ni­yor. Tür­ki­ye'nin azı­cık pa­ra­sı ol­sa sek­tör­ler iş­çi çı­kar­ma­dan da­hi tü­ne­lin ucun­da­ki ışı­ğı gö­re­cek ama yok. Yok. Yok!.. Va­kıf fon­la­rı, TOBB gi­bi ku­rum­la­rın re­zer­vi bir ara­ya gel­se bir şey ya­par as­lın­da. Ön­ce­lik­le­ri tes­pit için bir stra­te­ji la­zım. Ya­pı­lır mı? Bil­mem!.. TİM Baş­ka­nı Meh­met Bü­yü­kek­şi bir hü­kü­me­te gi­di­yor. Bir sek­tö­rü top­la­yıp on­la­ra mo­ral ve­ri­yor. İşi en zor olan­lar­dan bi­ri de o. "İlet­ti­ği­miz öne­ri­ler hü­kü­met ta­ra­fın­dan dik­ka­te alı­nı­yor" di­ye ümit­le­ni­yor. "Şir­ket bir­leş­me­le­ri­ni ko­lay­laş­tı­rı­cı uy­gu­la­ma­la­rı ve sı­kın­tı­ya gi­ren şir­ket­le­re fi­nans­man des­te­ği­ni bek­li­yo­ruz" di­ye­rek de hü­kü­me­te yol gös­te­ri­yor.