STK'la­rın k­riz­de­ki fay­da­sı

Dün­ya­da bir­çok ül­ke k­riz ya­şa­dı. Hat­ta kıt'a­lar... A­me­ri­ka, Av­ru­pa ve As­ya... hep­si a­ma hep­si ya­şa­dı bu me­re­ti. Ba­zı­sı az et­ki­len­di, ba­zı­sı çok et­ki­len­di a­ma ya­şa­dı. Mün­fe­rit­ti bu k­riz­ler. A­me­ri­ka'nın k­ri­zi ken­di­ney­di, Av­ru­pa'nın­ki ken­di­ne. ­Son k­riz öy­le mi ya? Bü­tün dün­ya et­ki­len­di. "G­lo­bal K­riz" den­me­si­nin se­be­bi de o za­ten. Ül­ke­le­rin ken­di sı­nır­la­rı i­çin­de ya­şa­dık­la­rı k­riz­le baş et­me­le­ri­nin yön­te­mi fark­lı, bü­tün dün­ya­yı i­çi­ne a­lan­la da­ha fark­lı. Ay­rı­ca, ne iş a­da­mı­nın "Bu hü­kü­me­tin i­şi" de­yip yan ge­lip yat­ma hak­kı var. Ne de hü­kü­met­le­rin, "Şir­ket­ler dü­şün­sün" de­yip de­ve ku­şu mi­sa­li ba­şı­nı ku­ma göm­me hak­kı. Sa­na­yi­ci de, hü­kü­met­ler de, ban­ka­lar da ça­ba gös­ter­me­li ki, çı­kıl­sın k­riz­den. Yok­sa, if­la­hı­nı ke­ser k­riz in­san­la­rın ve ül­ke­le­rin. "K­riz­den ya­ra be­re al­ma­dan çı­ka­yım" di­yen­le­rin tam bir da­ya­nış­ma ör­ne­ği ser­gi­le­me­si ge­re­ki­yor. He­le bir de bu k­ri­zi fır­sa­ta çe­vir­me­ye ni­yet­len­miş­se, o za­man or­tak ak­lı kul­lan­mak­tan baş­ka ça­re­si yok o ül­ke­nin. Or­tak a­kıl, top­lum­la­rın dı­şa a­çı­lan pen­ce­re­si­dir bir yer­de. O pen­ce­re­yi ka­pa­lı tu­tan bi­ter. Ne dı­şa­rı­da­ki ay­dın­lı­ğı gö­re­bil­me şan­sı ka­lır, ne de fır­sa­tı çün­kü. Her şey ü­ze­ri­ne yı­kıl­dık­tan son­ra bel­ki ay­dın­lı­ğı gör­müş ol­sa da­hi iş iş­ten geç­miş o­lur. ­Pe­ki, bu or­tak ak­lı bul­mak i­çin han­gi yo­lu ta­kip et­mek la­zım?!. A­ca­ba, "Baş­ba­kan bul­sun, biz de o­nun ar­dın­dan gi­de­lim", de­mek müm­kün mü? Ya da "İş a­dam­la­rın­dan bi­ri söy­le­sin biz de o­nun de­di­ği­ni ya­pa­lım" de­mek?!. ­Zin­har ol­maz. Or­tak a­kıl, a­dı üs­tün­de müş­te­rek dü­şün­ce­nin mey­ve­si­dir. Bu­nun i­çin de her ke­sim­den a­kil in­san­la­rın bir a­ra­ya ge­lip dün­ya­da­ki ge­liş­me­le­re gö­re top­lu­ma bir yön ver­me­si ge­re­ki­yor. A­kil in­san­lar i­se "si­vil top­lum ku­ru­luş­la­rı" var­sa, bir i­şe ya­rar. Yok­sa, a­kil in­san da yok­tur. Ol­sa da­hi cir­mi ka­dar fay­da­sı ya o­lur, ya ol­maz. ­Ge­çen haf­ta so­nu T­rab­zon'da top­la­nan Tür­ki­ye İ­şa­dam­la­rı ve Sa­na­yi­ci­ler Kon­fe­de­ras­yo­nu (TUS­KON) "İş Dün­ya­sı Si­vil Top­lum Ku­ru­luş­la­rı Viz­yon Ge­liş­tir­me ve Bi­linç­len­dir­me P­ro­je­si"ni a­çık­la­dı. KO­Bİ'le­rin yol ha­ri­ta­sı De­dik ya; or­tak akıl. Tür­ki­ye sa­na­yi­si­nin yüz­de 98'i KO­Bİ'ler­den mü­te­şek­kil. Kü­çük ve or­ta boy iş­let­me­ler ya­ni. Kü­çük bir iş­let­me­den dün­ya­da­ki gi­di­şa­tı ta­kip edip ona gö­re ka­rar ver­me­si­ni bek­le­ye­bi­lir mi­si­niz? Fa­kat, o iş­let­me­nin or­tak ak­la ih­ti­ya­cı var. Na­sıl ola­cak bu? Der­nek... fe­de­ras­yon... kon­fe­de­ras­yon şek­lin­de ör­güt­le­nen gö­nül­lü ku­ru­luş­lar­la ta­bi­i. 14 bin üye­si bu­lu­nan TUS­KON bu or­ga­ni­zas­yon­lar­dan bi­ri; hem de en fa­al­le­rin­den. Trab­zon'da Fa­tih Üni­ver­si­te­si Öğ­re­tim Üye­si Prof. Dr. Ömer Ça­ha ve eki­bi­nin ha­zır­la­dı­ğı "Ka­ra­de­niz Böl­ge Ra­po­ru"nu açık­la­dı TUS­KON ve böl­ge sa­na­yi­ci­le­ri­nin kriz dö­ne­min­de han­gi yo­lu iz­le­me­le­ri ge­rek­ti­ği­ni an­lat­tı üye­le­ri­ne. ­Her şey var a­ma ya­rım Ömer Ça­ha ve ar­ka­daş­la­rı ta­ra­fın­dan ha­zır­la­nan ra­por­da or­ta­ya çı­kan Trab­zon, Sam­sun, Or­du, Amas­ya, To­kat ve Si­nop il­le­ri­ne ait en­te­re­san fo­toğ­raf­lar­dan ba­zı­la­rı şöy­le: Böl­ge­de ta­rım hâ­lâ önem­li ge­çim kay­nak­la­rın­dan bi­ri ama ye­ter­li de­ğil. Bil­has­sa or­ga­nik ta­rım yap­mak­ta fay­da var. Ba­lık­çı­lık da öy­le. Tu­rizm­de müt­hiş bir po­tan­si­yel ol­ma­sı­na rağ­men, bu sek­tör ge­rek­li ta­nı­tım ol­ma­dı­ğı için ak­tif ha­le ge­le­me­miş. Trab­zon baş­ta ol­mak üze­re böl­ge in­sa­nı lo­jis­tik ko­nu­sun­da bi­linç­li ve ta­ri­hî bir mis­yo­na sa­hip. Böl­ge hiz­met sek­tö­rün­de da­ha bir­çok iş ya­pa­bi­le­cek du­rum­da an­cak, eği­tim ye­ter­siz. De­mir yo­lu yok. Böl­ge Kal­kın­ma Ajan­sı'nın bir an ön­ce fa­ali­ye­te ge­çi­ril­me­si la­zım. ­Fın­dık ka­rın do­yur­mu­yor Böl­ge fın­dık böl­ge­si. Fa­kat, teş­vik­ler ve si­ya­si ta­viz­ler bu ü­rü­nün de, ü­re­ti­ci­nin de ba­şı­nı dön­dür­müş. Fın­dık me­se­le­si yün yu­ma­ğı ha­li­ne gel­miş. Çö­ze­bi­le­ne aşk ol­sun. Ü­re­ti­ci tüc­ca­ra, tüc­car bir­lik­le­re, bir­lik­ler ih­ra­cat­çı­ya, ih­ra­cat­çı si­ya­set­çi­ye a­tı­yor to­pu a­ma çö­züm bir tür­lü ger­çek­leş­mi­yor. T­rab­zon Ti­ca­ret Bor­sa­sı Yö­ne­tim Ku­ru­lu Baş­ka­nı Baş­ka­nı Se­ba­hat­tin Ars­lan­türk, T­MO'nun fın­dı­ğa 4.5 YTL ver­di­ği­ni an­cak a­lım yap­ma­dı­ğı­nı söy­le­di. Pi­ya­sa­da i­se 2-2.5 YTL'ye fın­dık sa­tı­lı­yor. Ars­lan­türk, "Fis­ko­bir­lik'te 2 bin ki­şi gö­rev ya­pı­yor, bu­nun 400'ü mü­dür. Böy­le bir ku­rum­dan ne bek­le­nir?" di­ye­rek; Fis­ko­bir­lik'in son 3 yıl­da top­lam 2 mil­yar do­lar za­rar et­ti­ği­ni söy­le­di. Ars­lan­türk ay­rı­ca, Ar­jan­tin, Şi­li, B­re­zil­ya, A­zer­bay­can ve Gür­cis­tan gi­bi ül­ke­le­rin de fın­dık ü­re­ti­mi­ne a­ğır­lık ver­me­ye baş­la­dı­ğı­nı dik­kat çe­kip "Dün­ya­nın fın­dık ü­re­ti­ci­si ol­ma­ya de­vam e­de­cek­sek, fi­yat ve e­kim po­li­ti­ka­la­rı­mı­zı göz­den ge­çir­me­miz la­zım" de­di.