Tarlalar yorgun, Traktörler yaşlı, Çiftçi moralsiz
8 Kasım 2013 01:00
Türkiye Avrupa'nın en büyük tarım arazisine sahip ülkesi. Dünyada ise yedinci sırada. 38 milyon hektar tarım arazisinin 24 milyon 500 bin hektarını işliyor ve nüfusun yüzde 30'u tarımla iştigal ediyor ama iş kazanca geldi mi, çok gerilere düşüyor!
20 yılda işletme sayısı yarı yarıya azaldı. Tarım yapıp da para kazanan kalmadı gibi bir şey çünkü. Tarım arazilerinin parçalı olmasını da ilave edin; çiftçinin durumu yürekler acısı.
Tarım gerektiği gibi yapılmayınca, tarıma dayalı endüstri de gelişemiyor tabii. Tıraktör mesela. Türkiye'deki traktör parkı toplamı 1 milyon 500 bin ama 750 bini 25 yaşın üzerinde. Hepsi yaşlı ve ekonomik fonksiyonunu kaybetmiş durumda. Hurdaya çıkarılmaları lazım. Bu haliyle ekonomiye de zararı var bu traktörlerin, çiftçiye de!
Avrupa Birliği'nde (AB) traktörlerin yaş ortalaması 10. AB nüfusunun yüzde 6'sı tarımda istihdam ediliyor, Türkiye'de ise yüzde 26'sı. Traktör başına düşen ekipman sayısı Türkiye'de yüzde 5.2 iken AB'de yüzde 10.
Son yıllarda tarım destekleri arttı. 1993-2012 yılları arasında yıllık ortalama traktör satışı 34 bin 366 iken 2012 yılında 51 bin 32 olarak gerçekleşti. Ciddi bir artış bu. Çift çeker traktör oranı 7 kat, kabinli traktör satışı 3 kat arttı. Bağ-bahçe segmentindeki artış ise 3.5 kat oldu. Bunlar iyi gelişmeler tabii ama yetmez.
Önceki gün Konya'daydım ve Tümosan Fabrikası'nı gezdim. Muhteşem bir tesis. Halka açıldı ve sermaye yapısını güçlendirdi. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Teknoparkı ile iş birliği yapıyor ve her sene 5 milyon Euro tutarında yatırım yapıyor Ar-Ge'ye. Türkiye'deki traktör pazarında yüzde 15'lik bir paya sahip. Tümosan Genel Müdürü Kurtuluş Öğün, "Bu seneki traktör üretimimizin 10 bini bulacağını ve pazar payımızın yüzde 19'a çıkacağını tahmin ediyoruz" dedi.
Tümosan aynı zamanda dizel motor da üretiyor. Yıllık 25 bin kapasiteyi zar zor dolduruyor. Halbuki 3 vardiya çalışıp 75 bin dizel motor üretebilir. Motor bloku, silindir kafası ve ana yatak kepi için de aynı durum söz konusu. Kurtuluş Öğün, "kamyon ve otobüs motoru" için de çalışmalarının olduğunu ve 2015 yılında bu motorları piyasaya süreceklerini bildirdi.
Sektör üretim heyecanıyla dolu ama çiftçinin para kazanamaması sistemi kilitliyor ve üretim düşüyor. Türk tarımının yeniden planlanması gerekiyor. Teknolojinin imkânlarından faydalanarak tarım yapmanın yolunu arayıp bulmalı. Bulmalı ki, tarıma dayalı sanayi de kalkınıp gelişsin.
Son söz: Tarımın mutlaka yeni stratejilerle desteklenmesi lazım. Bunu da en iyi kalkınma ajansları yapar. Nüfusun şehirlere yığılmasını önlemek için ajansların bir an önce kolları sıvaması gerekiyor.