Teşvik edeceksen Çin gibi edeceksin

Gözlerimle görmesem inanmazdım. Çin'den söz ediyorum. Daha önce bir balıkçı köyü olan Shenzhen'i, 25 sene içinde 13 milyon nüfuslu bir sanayi şehri yapmışlar. Teşvikle tabii. Teşviklerin cazip olduğunu gören gelmiş ve dünyanın 500 büyük şirketinin hemen hepsi  Shenzhen'de yatırım yapmış.  Sanayi olur da işçi olmaz mı? Ucuz konutla o işi de halletmişler. Planlı bir şehir olmuş.

Shenzheng'deki Huawei şirketinin merkez ofisini ziyaretimde gördüklerim başımı döndürdü. İnsan isteyince yapıyormuş demek ki. 2012 yılında 35 milyar 400 milyon dolarlık ciro yapmış bu firma. Hem de teknoloji satarak yapmış.

Huawei tam bir teknoloji firması. Ren Zhengfei isimli bir Çinlinin 3 bin dolar sermaye ile kurduğu bu özel  şirket; IBM, PWC. Hays Group gibi firmalardan aldığı danışmanlık hizmetleri ile 1987-1992 yılları arasında gelişimini tamamlamış ve 8 yıl Çin'in telekomünikasyon altyapısını kurmakla meşgul olmuş. 2000'den sonra da yurt dışına açılmış. Cirosunun yüzde 43'ünü dış pazarlarda gerçekleştiriyor. Huawei'nin bugün 74 bin hissedarı var bunlardan çoğu şirket çalışanı.

Teknoloji devi olmak kolay mı? Huawei 19 milyar dolar Ar-Ge yatırımı yaparak gelmiş bugünlere. Sadece geçen sene Ar-Ge'ye yaptığı yatırım miktarı 4 milyar 500 milyon dolar. Cirosunun yüzde 15'i yani. Neredeyse Türkiye'nin Ar-Ge harcaması! Bu kadar yatırım yapılır da patent zengini olunmaz mı? Huawei  41 bin 948 adet patentin sahibi. Bunun 12 bin 450'si uluslararası. Ki, uluslararası patentte dünya üçüncüsü.

Huawei 140 ülkede faaliyet gösteriyor ve 150 binden fazla kişi istihdam ediyor. Bunlardan 70 bini Ar-Ge çalışanı. Huawei'nin Hindistan ve ABD'den sonra dış ülkelerdeki en büyük Ar-Ge merkezi Türkiye'de. Türkiye Huawei'nin bölge üssü. Türkiye'ye bugüne kadar 500 milyon dolar tutarında yatırım yaptı ve her sene 50 milyon dolarlık ilave Ar-Ge yatırımı yapıyor.

Çin 3 çeşit ürün üretiyor. Birisi ucuz ürün, diğeri marka. Bir diğeri ise marka taklidi diyebileceğimiz ürünler. Üretimi ya yabancı marka için yapıyor, ya da kendi markaları için. Ülke ekonomisinde tamamen serbest piyasa ekonomisi uygulanıyor. 

Çin 1970'li yıllarda Makine Bakanlığı'nı kuruyor. 1979 yılında ise bu bakanlığı şirkete dönüştürmüşler ve CATIC'i kurmuşlar. 1993'te ise AVIC Holding'i. AVIC Holding askerî araçtan mobil hastaneye, insansız askerî araçtan müteahhitlik hizmetine kadar her alanda faaliyet gösteriyor. Turizm  şirketleri dahi  var. AVIC Holding Finans CEO'su Pan Linwu, "Şirketlerimizin 2012 yılı toplam cirosu 120 milyar dolardı" dedi ve dünyanın 500 büyük şirketi sırlamasında 212'nci olduklarını bildirdi. 

Çin artık dış pazarda büyüyor. 140 ülkede faaliyet gösteren AVIC de bu büyümenin aktörlerinden biri. AVIC International ile dünya pazarına açıldı ve geçen sene 20 milyar dolar tutarında ciro elde etti. AVIC;  havacılık, lojistik, enerji, emlak, finans, inşaat ve turizm alanlarında faaliyet gösteriyor. 

AVIC Türkiye'de hızlı tren başta olmak üzere birçok projeyi gerçekleştiriyor. Termik santral inşa ediyor. Boeing ve Airbus'a yedek parça ürettiklerinin bildiren Pan Linwu, "2014 yılında 100 kişilik yolcu uçağı üretimine başlıyoruz ve THY ile görüşmelerimiz devam ediyor" dedi. 

AVIC gerçek bir endüstri devi. 70 bin kişi çalışıyor ve tersane, çimento ve enerji alanında oldukça iddialı. Çin'in askerî araçlarını ürettiği gibi birçok ülkenin savunma sanayisine destek de veriyor.

AVIC Türkiye Direktörü Wang Runlan, Türkiye'yi çok önemsediklerini ve bölge üssü seçtiklerini bildirdi ve Afrika ve Orta Doğu pazarına Türk partnerleri ile girmeyi düşündüklerinin altını çizdi. 

Çin müthiş bir profil çiziyor. 1 milyar 500 milyon nüfusuyla büyümeye odaklanmış durumda. İnsanları çok çalışkan. Yöneticileri vizyon sahibi. Önümüzdeki senelerde Çin'i çok farklı bir konumda göreceğimiz kesin. Çin Türkiye'ye önem veriyor. Türkiye'nin de bu teveccühe mukabele etmesi lazım.

Türkiye Rüzgâr Enerjisi Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Serdar Ataseven, yıl sonunda rüzgar enerjisindeki gücün 3 bin megavata ulaşacağını açıkladı. İnşaat izni verilmemesinin süreci olumsuz etkilediğini belirten Ataseven, "Yoksa?3.300-3.400?megavatları?görüyor?olacaktık" dedi.

Türkiye, bor üretiminde ABD'yi ikiye katladı. Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürü Dr. Orhan Yılmaz, ABD'nin bor üretiminde Türkiye'nin yarısı kadar olduğunu belirterek, "2003 yılında bor pazarında Amerikalıların yarısı kadardık, şimdi onlar bizim yarımız kadar. Borun işlenmesiyle ilgili de hiçbir eksiğimiz yok" dedi.