Türkiye'yi uçuran sektör

Türkiye tekstil, elektronik, otomotiv ve makine sektörlerinde yaptığı hamleler sonucu ihracatını 100 milyar doların üzerine çıkararak müthiş bir başarı gösterdi. Şimdi, yeni bir alternatif sektör geliyor: Uçak sanayi. Bu sektör biraz da otomotiv sanayinde ulaşılan kalite ve standart anlayışının bir ürünü. Bir ticari uçağı imal etmek için neredeyse 3 milyon adet parça kullanılıyor ve montaj esnasında bu parçaların uyum içinde bir araya gelmesi gerekiyor. Ufak bir parçası farklı olsa, o uçağın inşası mümkün olmuyor. Böylesine ciddi bir iş yani uçak üretimi. Fakat, Türkiye'de öyle başarılı firmalar faaliyet gösteriyor ki, standartları, kaliteleri ve insan kaynaklarıyla değil uçak, uzay mekiği üretecek sağlamlığa erişmiş durumda. İstanbul, İzmir, Eskişehir ve Ankara. Bu illerimizde faaliyet gösteren firmaların önemli bir kısmı uçak sanayine çalışıyor ve sayılamayacak kadar parça üretiyorlar sektöre; hem de dediğim gibi kalite ve standart üstünlüğüne sahip bu firmaların hepsi de. Önceki gün Boeing Türkiye Başkanı Greg Pepin ile bir miktar sohbet etme imkanı buldum. Greg Pepin Türkiye'ye ilk 1975'te gelmiş ve 1976 yılına kadar 2 sene Çorlu'daki Amerikan Askeri üssünde görev yapmış. 1981'de yeniden Türkiye'deki Amerikan İşbirliği Ofisi'nde (ODS) görevlendirilmiş ve altı yıl daha çalışmış. 1997 yılında emekli olur olmaz da Ankara'ya gelip yerleşmiş. Neden Türkiye? diye sorduğumda, "Ağaç, deniz, güneş.. bunlar her yerde var ama dostluk bambaşka bir şey ve her yerde yok. İnsan dost ister. Türkiye'de çok mükemmel dostluklar var. Türkiye'ye yerleşmeme dostlarım neden oldu" cevabını verdi mutlu bir ifadeyle. Pepin'in nasıl bir Türk dostu olduğunu anlatacağım az sonra. Bu girizgâhı onun için yaptım zaten. Fakat, önce sektör. Daha doğrusu ekonomi. Uzay ve havacılık sektöründe dünyanın öncü şirketi olarak bilinen Boeing, Türkiye'deki yatırımlarını her geçen sene biraz daha artırıyor. Türkiye Ofisi'ni 1999'da açan Boeing son birkaç yılda 152 milyon dolarlık bir yatırım gerçekleştirdi. 10 senelik bir program ve önümüzdeki senelerde de sürdürüp 10. yılın sonunda 700 milyon dolara tamamlamayı hedefliyor bu yatırımlarını. Boeing'in Türkiye'de TAI ve KaleKalıp başta olmak üzere birçok firmayla iş yaptığını belirten Pepin, Türkiye'yi uçak sanayinde parlak bir geleceğin beklediğinin altını çizdi. Nasıl olmasın ki, Türk firmaları hem maliyet yönünden daha avantajlı, hem de artık kalite problemi yaşamadan üretim yapıyorlar. Bir de buna Boeing'in verdiği know-how desteği ilave edilince, aliyulâlâ bir sonuç çıkıyor tabii ortaya. Sosyal aktiviteler Boeing senede 66 milyar dolara yakın cirosu olan bir firma ve her sene 50 milyon dolar sosyal sorumluluk harcaması yapıyor. Şartlarına göre kimi ülkeye okul inşa ediyor, kimine spor tesisi. Kimine de kültür ve sanat yatırımı yapıyor. Türkiye'ye de yapmış bu yardımları tabii. Miktarını söylemekten kaçındı Pepin ama anlattığına göre Türkiye'nin birçok ilinde derslik inşa edip bilgisayar laboratuvarı açmışlar. Hem de sadece bilgisayar vermekle kalmamış; masa, sandalye ve yazılımına kadar ne varsa hepsini tamamlamış. Düzce Depremi'nden sonra Bolu'da bir okul yapmışlar mesela. Boeing Türkiye Başkanı Greg Pepin bu yardım ve hibeleri anlatırken iki konunun altını çizdi. Ki, çok enteresan. Birincisi, ABD'de çıkan bir kanun. Herhangi bir Amerikan şirketi, sosyal yardım adı altında bir terör örgütünü destekleyici faaliyet gösterirse, hem o şirket ceza alıyor, hem de o yardımı yapan yetkili. Yapılan yardım ne kadarsa kendisinden alınıyormuş bu para. İkincisi daha da enteresan. "Ben Boeing'e proje götürüyorum. Şunu, şunu yapacağım, diye. Merkez bunu onaylıyor ve Türkiye'ye gelip o projeyi hayata geçiriyorum. Sene sonunda kasada bir miktar para kalıyor. Merkeze iade etmiyorum onu. Başka bir projede kullanıp bir okul öğrencilerini daha sevindiriyor veya bir spor tesisine destek veriyorum." Isparta'da düşen uçak hakkında da bilgi veren Pepin, bu uçağın 1994 yılında imal edildiğini ve Boeing'in 1997'de satın aldığı Mig Douglas firması tarafından üretilen bir uçak olduğunu belirtip, "Hatanın neden kaynaklandığını araştırıyoruz" dedi.