U­ça­ğın kaç par­ça­sı var?

O kos­ko­ca­man uçak göv­de­si­nin mil­yon­lar­ca kü­çük par­ça­dan mey­da­na gel­di­ği­ni bi­li­yor mu­su­nuz? Nor­mal bir uçak 4 mil­yo­na ya­kın par­ça­dan olu­şu­yor. Yek­pa­re bir göv­de ya­pıp içi­ne de mo­to­ru yer­leş­tir­mek­le ol­mu­yor ya­ni. Tür­bü­lan­sı var... sal­lan­ma­sı var... ma­nev­ra­sı var... ini­şi var... kal­kı­şı var... ha­va ba­sın­cı var... Bü­tün bu dış et­ken­le­rin her bi­ri­si­ni ba­şa­rıy­la sa­vuş­tur­ma­sı ve için­de­ki yol­cu­la­rın emin bir şe­kil­de yol­cu­luk ya­pa­bil­me­si­ni te­min için o uça­ğın çok iyi ta­sar­lan­ma­sı la­zım her şey­den ev­vel. Uçak, ba­lık gi­bi ol­ma­lı ki da­ya­nık­lı ol­sun. Es­nek ya­ni. Uça­ğa bu es­nek­li­ği ka­zan­dır­mak da an­cak kü­çük par­ça­la­rın bir­bi­ri­ne ek­len­me­siy­le müm­kün. Kay­nak da ya­pa­maz­sı­nız. İl­la vi­da­la­ya­cak­sı­nız o par­ça­la­rı. Yek­pa­re olur­sa, ne es­ner ne bir şey! Me­se­la Boe­ing 747 yol­cu uça­ğı. Tam 4 mil­yon ila 6 mil­yon ara­sın­da de­ği­şen par­ça var bu uça­ğın üs­tün­de. Ma­lum, Boe­ing 747 mo­del uçak­la­rın 200... 400... 600 gi­bi se­ri­le­ri var. En son ya­pı­lan Boe­ing-800'ler ya­kın­da pi­ya­sa­ya çı­kı­yor. Tam 450 yol­cu ka­pa­si­te­li ve 6 mil­yon par­ça­dan mey­da­na ge­li­yor. Uçak­lar­da par­ça sa­yı­sı­nın çok­lu­ğu, o uça­ğın se­fer­le­ri­ni em­ni­yet­li bir şe­kil­de ger­çek­leş­tir­me­si­nin şar­tı bir yer­de. De­vir kriz dev­ri. Şart­lar­dan bi­ri de ta­sar­ruf. Bir uçak ne ka­dar az ya­kıt kul­la­nır­sa o ka­dar ta­sar­ruf edi­yor de­mek­tir. Ki, bu da re­ka­bet şan­sı ve­rir o uça­ğı kul­la­nan ha­va yo­lu yol­cu ta­şı­ma fir­ma­sı­na. Boe­ing Tür­ki­ye Baş­ka­nı Greg Pe­pin Boe­ing 747-8'le­rin yüz­de 20 da­ha ta­sar­ruf­lu ola­ca­ğı­nı söy­le­di. Ay­rı­ca, göv­de­si me­tal de ol­ma­ya­cak­mış. Ha­fif bir kom­po­zit mad­de­den ya­pı­lı­yor­muş. Ta­sar­ruf­lu ol­ma­sı da bun­dan kay­nak­la­nı­yor za­ten. Me­tal ol­ma­yı­şı­nın bir fay­da­sı da­ha var ki, yol­cu için çok önem­li bu. Me­tal ru­tu­bet­ten et­ki­le­nen bir mad­de. Me­ta­li nem­den ko­ru­mak için uça­ğın içi faz­la ku­ru tu­tu­lu­yor ve bu da yol­cu­da baş ağ­rı­sı­na ne­den olu­yor. Boe­ing 747-8 se­ri­sin­de il­la da ku­ru ola­cak di­ye bir şart yok. Ne de ol­sa çe­lik de­ğil. Do­la­yı­sıy­la, yol­cu­luk da­ha ke­yif­li ha­le ge­li­yor. Pe­pin'e bir uçak­ta ne­yin önem­li ol­du­ğu­nu sor­dum. Sa­vun­ma mak­sat­lı uçak­lar­da bil­gi­sa­yar, yol­cu uçak­la­rın­da ise ka­nat­mış. Uçak sa­na­yi­nin bir de eko­no­mik ya­nı var. Greg Pe­pin, "Boe­ing 747-8 se­ri­si tam bir glo­bal üre­tim" de­di. Ya­ni, her bir par­ça­sı baş­ka ül­ke­de üre­ti­lip bir yer­de mon­te edi­li­yor. Tür­ki­ye'de TAI ve Ka­le Ha­va­cı­lık fir­ma­la­rı Boe­ing'e en faz­la ye­dek par­ça üre­ten fir­ma­lar. TAI Boe­ing 747'nin iniş ta­kım­la­rı­nı üre­ti­yor. Ka­le Ha­va­cı­lık ise ta­ar­ruz uça­ğı F-35'le­re göv­de, ka­nat ve ka­nat­çık par­ça­la­rı. Ka­le Ha­va­cı­lık'ın son 10 yıl­da 800 de­ği­şik par­ça üre­te­ce­ği bil­di­ril­di. Tür­ki­ye önü­müz­de­ki se­ne­ler­de ne­den bir uçak ye­dek par­ça­sı üre­tim üs­sü ol­ma­sın? Ka­pa­si­te var. Ye­ter ki, üze­ri­ne dü­şül­sün bu işin.