Yabancı gözüyle Türkiye

Dün­ya­nın g­lo­bal k­riz­le bo­ğuş­tu­ğu doğ­ru. Bit­ti­ğin­de ki­min a­yak­ta ka­lıp ki­min ba­ta­ca­ğı da meç­hul. O da doğ­ru. Tür­ki­ye bu ge­mi­nin i­çin­de. Bat­ma­sı­nı is­te­me­di­ği­miz gi­bi ya­ra al­ma­sı­nı da­hi is­te­mi­yo­ruz. Pe­ki, ne yap­mak la­zım? ­İs­tan­bul Sa­na­yi O­da­sı'nın (İ­SO) "7. Sa­na­yi Kong­re­si"n­de ko­nu­şan Dr. Pe­ter Cor­ne­li­us ­çok çar­pı­cı şey­ler söy­le­di. Dün­ya E­ko­no­mik Fo­ru­mu Kü­re­sel A­raş­tır­ma­lar Baş­ka­nı Cor­ne­li­us, g­lo­bal re­ka­bet ko­nu­sun­da dün­ya­nın ön­de ge­len e­ko­no­mist ve uz­man­la­rın­dan bi­ri ve Tür­ki­ye'yi çok i­yi ta­nı­yor. Do­la­yı­sıy­la, çok ö­nem­li o­nun söz­le­ri. "Tür­ki­ye ne yap­sın?" so­ru­su­nu ce­vap­lar­ken ne­ler söy­le­di­ği­ne ge­lin bir­lik­te ku­lak ve­re­lim. Pe­ter Cor­ne­li­us'a gö­re Tür­ki­ye'nin en bü­yük han­di­ka­bı, ca­ri a­çık ve dış borç! Tür­ki­ye'nin dış borç top­la­mı 200 mil­yar do­lar ve ö­nü­müz­de­ki se­ne bu­nun 74 mil­yar do­la­rı­nı ö­de­me­si la­zım. Ay­rı­ca ca­ri a­çık var. 80 mil­yar do­la­ra ih­ti­yaç du­yu­yor. Da... Tür­ki­ye'nin bor­cu­nu na­sıl ö­de­di­ği ma­lum. Bor­cu borç­la ö­dü­yor!.. Borç bul­ma­sı la­zım ya­ni. Bu­la­bi­lir mi? Cor­ne­li­us pek ka­ram­sar de­ğil as­lın­da. "Bu risk yö­ne­ti­le­bi­lir" di­yor. O­nu böy­le gü­ven­li ko­nuş­tu­ran et­ken gör­dü­ğü o­lum­lu ge­liş­me­ler ta­bi­i. Tür­ki­ye'nin ban­ka­cı­lık sek­tö­rü ge­liş­mek­te o­lan ül­ke­le­rin en i­yi­si bir ke­re. Ca­ri a­çık da öy­le. Di­ğer ül­ke­le­rin risk­le­riy­le mu­ka­ye­se e­dil­di­ğin­de çok da a­bart­ma­mak ge­re­ki­yor bu ris­ki. Ay­rı­ca, Tür­ki­ye'nin ka­mu ma­li­ye­sin­de gös­ter­di­ği di­sip­lin ve enf­las­yon­la mü­ca­de­le ko­nu­sun­da­ki gay­re­ti tak­di­re şa­yan. Ö­zel­leş­tir­me ve ya­ban­cı ser­ma­ye gi­ri­şin­de de Tür­ki­ye ya­ba­na a­tıl­ma­ya­cak bir per­for­mans gös­ter­di. Ha­ke­za, bü­yü­me. Tür­ki­ye son se­ne­ler­de or­ta­la­ma yüz­de 7 bü­yü­yüp re­kor kır­dı. Ö­nü­müz­de­ki se­ne bü­yü­me­de bir ge­ri­le­me o­la­cak el­bet­te ki a­ma yi­ne de yüz­de 2-3 bü­yü­me­yi ya­ka­la­ma­sı müm­kün. E­ko­no­mi­si ne­ga­tif bü­yü­yen ço­ğu ül­ke­ye gö­re ö­nem­li bir fark bu. Tür­ki­ye'nin bü­yü­me­si­ni ko­lay­laş­tı­ra­cak o­lan a­van­taj­la­rın en ba­şın­da pet­rol fi­yat­la­rın­da­ki ge­ri­le­me ge­li­yor ta­bi­i. Bir de it­ha­la­ta o­lan ba­ğım­lı­lı­ğı­nın a­zal­ma­sı. Bu­na bir de en bü­yük ra­kip ­Çin ve Hin­dis­tan e­ko­no­mi­le­rin­de­ki ge­ri­le­me i­la­ve e­di­lin­ce a­van­taj bü­yü­yor. On­la­rı da sı­kın­tı­ya sok­tu çün­kü bu g­lo­bal k­riz. Cor­ne­li­us'un ü­mi­di bu söy­le­dik­le­rim­le de sı­nır­lı de­ğil. Da­ha bü­yük id­di­a­la­rı var. Tür­ki­ye 2050 yı­lın­da Av­ru­pa'nın i­kin­ci, dün­ya­nın i­se 10 bü­yük e­ko­no­mi­sin­den bi­ri o­la­bi­lir­miş. Tür­ki­ye'nin Al­man­ya ve F­ran­sa e­ko­no­mi­le­rin­den bü­yük ol­du­ğu­nu dü­şü­ne­bi­li­yor mu­su­nuz? Ha­yal et­mek bi­le zor a­ma Cor­ne­li­us'un id­di­a­sı bu: Tür­ki­ye İn­gil­te­re'den son­ra Av­ru­pa'nın i­kin­ci bü­yük e­ko­no­mi­si o­la­bi­lir. Ge­rek­li re­form­la­rı yap­ma­sı şar­tıy­la ta­bi­i. Cor­ne­li­us'un bir tes­pi­ti­ni da­ha si­zin­le pay­la­şıp ka­pa­ta­yım bu mev­zu­u. Tür­ki­ye'nin mal sa­ta­ca­ğı en bü­yük pa­zar Av­ru­pa ül­ke­le­ri. Ra­kip­ler de on­lar.