Yatırımcıya süper alternatif
İSTANBUL - Türk yatırımcısı bugüne kadar çok sıkıntı çekti. Parasını yatırdığı yerden alamadı, sigortalı olduğu şirketin batmasıyla tasarrufları buhar olup gitti. Kimi bankerzede oldu, kimi bankazede, kimi aracızede oldu. Toplumda 'zede'lenmeyen kimse kalmadı neredeyse! Vatandaş şimdi 'zede'liği bırakıp, 'zade' olmanın keyfini yaşamak istiyor. Peki mümkün mü bu? Bu sorunun cevabını almak için Yapı Kredi Emeklilik AŞ. Genel Müdür yardımcısı Umur Çullu ile görüştük. ¥ Bireysel emeklilik, bir sigorta mıdır? Yoksa yatırım aracı mı? Hayat sigortayla farkı nedir? Çullu: "Kesinlikle ve kesinlikle sigorta değil. Hiçbir sigorta teminatı içermiyor. Bu bir emeklilik sözleşmesi. SSK'dan çıkıp bireysel emekliliğe geçmek mümkün değil. Eğer kişi imkanı var ve geleceğini düşünüyorsa; SSK ve Bağ-Kur'un yanında bunu da yapar. Emekliliğe yönelik tasarruf ve birikimleri ilgelendiriyor bu." ¥ Bu fona para yatıran kişi kaç sene ödeme yapacak? Çullu: "Emeklilik hakkını elde etmek için minimum 10 yıl katkı payı ödemek ve en az 56 yaşını tamamlamak gerekiyor. Bunu tamamlayan her yatırımcı, emeklilik hakkına kavuşuyor. Hem de tüm vergi avantajıyla birlikte." ğ İstediği zaman bırakabilir ¥ İlla ki var mı bu şartlar? Çullu: Hayır, yok. Yatırımcı isterse bir ay sonra vazgeçebilir. Stopajı kesilir ve geriye kalan haklarını anında alır." ¥ Peki, 10 sene ne oluyor? Çullu: "10 yılı doldurmadan ayrılandan yüzde 15 stopaj kesiliyor. 10 yılı doldurup 56 yaşını tamamlamazsa stopaj yüzde 10, hem 10 yılı hem 56 yaşı tamamlayıp ayrılandan ise toplam alacağı paradan yüzde 25'i muaf tutuluyor, geriye kalandan yüzde 5 stopaj kesiliyor. Paranın bütünü dikkate alındığında yüzde 3.25 gibi oldukça düşük bir stopaj oranı bu. Onun için 10 yıl ve 56 yaş vergi avantajının en fazla olduğu kısım. Vergi avantajının diğer bir aşaması daha var: 56 yaşını tamamlayıp emekli hakkına kavuşan kişi, toplu ödeme yerine maaşı tercih ederse; stopaj kesildikten sonra devlet ondan bir daha hiç vergi almıyor." ¥ Diyelim ki, kişi emeklilik hakkını kazandı ve ona maaş bağlandı: Aylığı her ay aynı mı olacak? Çullu: Kesinlikle fon geliriyle paralel olacak bu maaş. Şirketler, emekliye çok çeşitli alternatifler sunacak o gün. Emekli bunlardan dilediğini seçme şansına sahip." ğ Daha önce başlamalıydık ¥ Faizler düşüyor. Döviz eskisi gibi kazandırmıyor. Kişisel emekliliğin devreye girmesinde zamanlama iyi oldu diyebilir miyiz? Çullu: "Size katılıyorum ama keşke çok daha önce başlasaydı. İklim başlamaya çok müsait oldu. Yüksek reel faiz ve rantın bundan sonra olmayacağı kesin. Tasarruf sahipleri, uzun vadeli yatırım enstrümanları arayacaklar. Emeklilik yatırımı, kısa vadeli bir yatırım aracı değil. Bireysel emeklilik sistemi, gelecekteki harcamaları şimdiden hesaplayıp, ona göre yatırım yapmayı gerektiren bir sistem. Tasarruf sahibi bu yatırımı kendisi için ve uzun vadeli yapıyor." ¥ Türkiye'de kim elini nereye attıysa, eli yandı. Mağdur oldu. Emeklilik fonlarına nasıl güvenecek? Çullu: "Türk yatırımcısının her olaya kuşkuyla yanaşmasına sebep olacak kötü tecrübe yaşandı. Bu sistemi anlatmak bizim görevimiz. Onların da vakit ayırması gerekiyor. İnsanlar uzun vadeli bir yatırım için neye güvenirler, bunu biraz düşünsünler." ¥ Yatırımcı, garantiyi düşünür. Başka ne düşünecek? Çullu: "Şeffaflık olmadan garanti olmaz. Sistem, beraberinde şeffaflığı getiriyor. Parasının hangi yatırım aracında değerlendireceğine sadece yatırımcının kendisi karar veriyor. Yatırımcı, yılda dört defa seçtiği yatırım oranlarını değiştirme hakkına sahip. İsterse yılda bir kere, o fonu bırakıp başka bir fona geçebiliyor, şirketi değiştirebiliyor. Bütün şirketler, günlük olarak internetten kişinin kendi hesabını görmesine imkan tanıyor. Bunun da ötesinde, Emeklilik Gözetim Merkezi kuruldu. Hisse senetleri gibi bu fonlar da Takasbank'ta saklanıyor. Buralara telefon açarak cevap almak da mümkün. Bağımsız mali denetimler, Hazine'nin denetimi, ve ayrıca Maliye'nin yaptığı denetimler... Bunların hepsi belirtilmiş durumda." ğ Müşteri memnun olmalı ¥ Emeklilik şirketlerinin topladığı fonları portföy yönetim şirketleri yönlendirecek. Bu durumda yatırımcının muhatabı kim olacak? Çullu: Kişiler tercihlerini istedikleri gibi yapıyor ve yatırımlarını arzu ettikleri fonlarda kullanıyorlar. Emeklilik şirketi, kurduğu fonu yönetmiyor. Bu işin uzmanına yönettiriyor. Ancak, katılımcının muhatabı kesinlikle emeklilik şirketi. Emeklilik şirketi, en yüksek kazancı sağlayacak olan portföy yönetim şirketiyle çalışmak zorunda. Çünkü, yatırımcı tatmin olmazsa, hemen başka şirkete gider. Onun için bu uzmanlığı en iyi şekilde yapmaya ve yatırımcıyı memnun etmeye mecburlar." ¥ Yapı Kredi'nin emeklilik şirketi de var, portföy yönetim şirketi de. Başka portföy şirketiyle de çalışacak mısınız? Çullu: "Bu tamamen şirketlerin kendi politikalarıyla ilgili bir olaydır. Yapı Kredi'nin portföy şirketi iki sene önce kuruldu. Şirkette büyük hissedar, Yapı Kredi Emeklilik. Yapı Kredi Emeklilik'in büyük hissedarı ise Yapı Kredi Sigorta. Fonlarımızı değerlendirirken elbette ki Yapı Kredi Portföy Şirketi'ni kullanacağız ama buna mecbur değiliz. Çok uluslu şirketlerin de değişik önerilerinin de gelebileceğini düşünüyoruz ve bu anlamda da çok katı bir tavır sergilemiyoruz." ğ Ekonomiyi canlandıracak ¥ Bu fonlar, ekonomiye nasıl bir katkı sağlayacak acaba? Çullu: "Fonların yüzde 30'u devlet iç borçlanma senetlerine yatırılması gerekiyor. Devletin uzun vadeli borçlanmasında bu fonlar önemli bir katkı sağlayacak, kuşkusuz. Devletin borçlanma faizleri düştüğü gibi borçlar da uzun vadeye yayılacak tabii. Ayrıca reel sektörün ihtiyaç duyduğu finansmanı da sağlayacak bu fonlar. Dolayısıyla yatırım ve istihdam meydana gelip ekonomi canlanacak... Bu da makro ekonomik dengelerin düzelmesini sağlayacak." ¥ Yatırımcının risk tercihi mümkün mü? Çullu: "SPK'nın mevzuatına uyup risk getiri profili düzenlenecek. Bir nevi anket yani. Böylece, kişinin hangi tip yatırımcı olduğu ortaya çıkmış olacak. Risk sever, orta düzey ve az risk sever... Yatırımcı hangi grupta çıktıysa, biz ona bu doğrultuda emeklilik planı ve fon önereceğiz. Her yiğidin yoğurt yiyiş tarzı farklıdır. Her şirket farklı fonlar kurup, yatırımcıya farklı ürünler sunabilir. Ama geçerli olan yatırımcının tercihi." ¥ Yatırımcı kişiler emeklilik şirketlerine nasıl ulaşacak? Çullu: "Yapı Kredi Emeklilik olarak Yapı Kredi Bankası'nın müşteri temsilcilerini bir yıldır eğitiyoruz. Yapı Kredi'nin banka şubelerinde yatırımcıyı karşılayacak bir elemanımız mutlaka olacak. Bunun ötesinde 650 kişiye ulaşan kendi satış teşkilatımız var. Bu şirkette görev yapan arkadaşlarımız; müşterinin yatırım ihtiyacını karşıladığı gibi sigorta talebine de cevap verecekler. İnternet ve telefonla da erişim mümkün tabii."