Açık zorlayabilir

Son beş yıl döviz girişi açısından Türkiye'nin en parlak dönemi oldu. Rekorlar kıran cari açık da bu sayede kolayca finanse edildi. 2001'de birkaç milyar dolarlık cari açıkla devrilen ülke ekonomisi, 2003-2007 döneminde toplam 108 milyar dolar açığı finanse etti. Üstelik, kötümser esnafının felaket tabloları çizerken söylediği gibi sıcak para ile değil, doğrudan yabancı sermaye (DYS) ve uzun vadeli özel sektör borçlanması ile... Biraz rakam ile açıklayayım. Son 4 yılda ülkeye giren net DYS 50 milyar dolar; orta ve uzun vadeli dış borçlanma ile de 76 milyar gelmiş. Aynı dönemdeki sıcak para miktarı ise 29 milyar dolar. Açık DYS ve uzun vadeli borçla finanse edilmiş. Dış borçlanmayı yapan da özel sektör. Kamu kesimi, net borç ödeyen olmuş ve Kamu borcunun Milli Gelir'e oranı %50'nin altına düşmüş. Geçmiş 4 yılın tablosu hiç de fena değil... *** Gelelim 2008'e... Bu yıl cari açık tahmini 42 ile 50 milyar dolar arasında değişiyor. Bir hayli yüksek; ama finanse edilmesinde problem yaşanacağını sanmıyorum. 23-25 milyar dolarlık bir DYS girişi bekleniyor bu sene; geçen yıl ile aynı düzeyde. Peki "zorlayan" nedir o halde? Hassas nokta özel sektör borçlanması: Bu sene ödeme vadesi gelen borç 20 milyar dolar. Yani şirketler, hem vadesi gelen bu tutarı yeniden çevirmek hem de bir o kadar yeni kredi bulmak durumundalar. Bulabilirler mi? Mevcut şartlarda evet; dünya kredi piyasasında kriz var ama para da buhar olmadı... Lakin risk algısı yükseldi, dolayısıyla borç verenler biraz daha seçici ve daha çok faiz talep edecekler. Şirketleri borç bulurken zorlayacak temel faktör budur. *** Türkiye'nin ekonomisi büyüyor. Ve tarihinde ilk defa devlet eliyle değil, özel sektör ve yabancı sermaye ekseninde... Bu kesinlikle sağlıklı ve olması istenen bir tablo. Türkiye aynı zamanda sosyal refah seviyesi de artan bir ülke; yani Çin gibi ucuz ve sınırsız iş gücüne dayalı bir büyüme oluşturamaz, Çin gibi cari fazla da veremez. Ama cari açık ile de ilanihaye büyüme sürdürülemez. Ekonomi yönetiminin önümüzdeki 3 yılda cari açığı muhakkak azaltması lazım. Dalgalı kur sayesinde bir döviz krizi olmaz ama cari açık 2008'de kur'u da borçlanmayı da galiba biraz zorlayacak.